BIST 30 (XU030) Endeksi: Hisse Senetleri ve Grafikler

Bist 30 endeksi Yıldız Pazar’da işlem gören şirketler arasından seçilen 30 paydan oluşur ve Bist 30 hisseleri aynı zamanda hem Bist 50 hem Bist 100 endeksine de dâhildir.

Bist 30 endeksi kapsamı belirlenirken, dönem itibariyle günlük ortalama işlem hacmi ve düzeltilmiş fiyatlar verileri ve değerleme günü için ise pay sayısı ve fiili dolaşımdaki pay oranı verileri dikkate alınmaktadır.

BIST 30 (XU030) Endeksi Nedir?

Bist 30 endeksinin gerek fiili dolaşımdaki piyasa değeri bakımından gerekse ortalama işlem hacmi bakımından en yüksek borsa hisselerinden oluştuğu söylenebilir. Diğer yandan bu endeks piyasa değeri ağırlandırmalı bir endeks olması sebebiyle, Bist 30 bileşenleri incelendiğinde her bir hissenin Bist 30 endeksinin etkisinin farklı olduğu görülür.

Bu bağlamda 2023 Ekim ayı itibariyle Bist 30 endeksinin temel bileşenleri arasında THYAO, TUPRS, BIMAS, AKBNK ve KCHOL hisseleri, endekse en büyük etkiyi yaratan hisseler olarak öne çıkıyor. Ancak, unutulmamalıdır ki bu veri güncel bir veridir ve piyasa değerlerindeki farklılaşmayla birlikte, endekste en yüksek etki yaratan hisseler de değişebilir.  

BIST 30 Endeksi Fonu  Nedir?

Piyasalara çok aşina olmayanlar için Borsa nedir? sorusunun cevabı ilk etapta endeksleri çağrıştırabilir, ancak endeksler doğrudan alınıp satılabilen bir yatırım aracı değildir; çünkü onlar özünde yalnızca bir göstergedir. Fakat endeks performanslarına da bir tür hisse senedi gibi yatırım yapabileceğiniz yatırım araçları bulunur. Örneğin Bist 30 Endeks Fonları veya Bist 30 Borsa Yatırım Fonları…

Bist 30 endeksi fonları Hisse Senedi Şemsiye Fonu türünde kurulan ve yatırım stratejisi itibariyle yalnızca Bist 30 endeks bileşeninde yer alan paylara yatırım yapan fonları kapsar. Bu yüzden Bist 30 endeks fonları, tasarruflarını daha çok Bist 30 endeksi içerisinde yer alan hisselerde çeşitlendirilmiş halde değerlendirmek isteyen yatırımcılar için ideal bir seçenek olabilmektedir. Diğer taraftan bazı Bist 30 endeksi fonları, yatırım strateji bakımından Bist 30 endeksinde örnekleme yoluyla bir portföy oluştururlar ve bu sebeple bu fonlar Bist 30 endeksi ile çok yüksek bir korelasyona sahiptirler.

Diğer taraftan yine endeksle çok yüksek korelasyona sahip olan Bist 30 endeksi Borsa Yatırım Fonları (BYF) bulunmaktadır.

Yatırım fonları ile BYF’ler arasındaki en önemli fark, BYF’lerin hisse senedi gibi Borsa üzerinden alınıp satılabilmesi ve yatırım fonlarının aksine BYF’lerde ileri fiyatlama uygulamasının olmamasıdır. Diğer yandan yatırım fonları net aktif değere göre alınıp satılırken, BYF’ler borsada arz ve talebe göre fiyatlanır.

BIST 30 Endeksi Fonu Nasıl Alınır?

Bist 30 endeksi temalı oluşturan yatırım fonları Tefas sistemi üzerinden alınıp satılır. Diğer yandan Bist 30 borsa yatırım fonu alım-satımlarınızı ise, ilgili fonun kısa kodunu girmek suretiyle, borsa hesabınız ile GCM Borsa uygulamaları üzerinden hisse alıp-satar gibi gerçekleştirebilirsiniz. 

BIST 30 (XU030) Hisseleri ve Grafikler

Endeksler, bir grup varlığın performansını takip etmek için oluşturulan istatistiksel ölçülerdir. Farklı endeksler, farklı amaçlarla farklı varlık gruplarını içerir. Bazı endeksler, genel piyasa trendini göstermek veya yatırım araçlarını karşılaştırmak için tasarlanmıştır. Bazı endeksler ise belirli bir bölge veya sektörün durumunu yansıtmak için oluşturulmuştur.

Örneğin, Borsa İstanbul’da gıda hisseleri, bankacılık hisseleri veya enerji hisselerinin (Bist elektrik) performansını izlemek için hesaplanan farklı endeksler vardır. Bununla birlikte, Borsa İstanbul’un tüm hisse senetlerinin performansını izlemek için XUTUM endeksi kullanılır. Bist 30 endeksi ise Borsa İstanbul’un önde gelen genel piyasa endekslerinden biridir; çünkü Bist 30 endeksi, Bist 100 endeksine benzer olarak, hem yatırım araçları için bir karşılaştırma ölçütü hem de piyasanın genel eğilimini anlamak için önemli bir gösterge vazifesi görür. Bist 30 endeks bileşenlerinin tümü aynı zamanda Bist 100 endeksinin de kapsamındadır, ancak Bist 30 endeksi Bist 100 endeksine göre daha az sayıda hisse içerir.

BIST 30 (XU030) Hisseleri Yorum ve Analizleri

Dünya borsalarına baktığımız zaman S&P 500 veya Nasdaq 100 gibi gibi geniş çaplı pazar durumunu yansıtan endeksler haricinde, örneğin Dow Jones 30 veya DAX 40 gibi daha rafine seçim kriterleri çerçevesinde oluşturulmuş endeksler de bulunmaktadır. Bist 30 endeksinin de buna benzer şekilde, örneğin bizim borsamız için temel gösterge konumunda olan ve genel pazar durumunu daha geniş bir örneklem ile yansıtan Bist 100 endeksine göre, daha sınırlandırılmış bir şekilde oluşturulan bir endeks olduğunu söyleyebiliriz. Buna rağmen Bist 30 endeksi de Türkiye'nin ekonomik sağlığını yansıtan önemli bir gösterge olarak kabul edilmektedir.

Bist 30 endeksinin özgün hali piyasa değeri ağırlıklandırmalı olarak hesaplanmaktadır, ancak Bist 30 endeksinin “BIST 30 eşit ağırlıklı getiri” ve “BIST 30 ağırlık sınırlamalı” gibi varyasyonları da bulunmaktadır. Ayrıca Bist 30 Katılım endeksi (XK030) ise yine finans prensiplerine uygun olan ve değerleme günü itibarıyla Bist Katılım Tüm endeksinde yer alan şirketler arasından seçilen 30 paydan oluşur.

Bist 30 endeksi, Türkiye'deki önde gelen halka açık şirketlerin hisselerini içerir ve bu özelliği dolayısıyla piyasadaki hareketliliği yansıtan Borsa İstanbul Pay Piyasası için önemli endekslerden biridir. Bist 30 endeksindeki dalgalanmalar ise, bir dizi karmaşık faktörden etkilenir.

Öncelikle, ekonomik büyüme endeks üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Yüksek bir ekonomik büyüme, genellikle hisse senetlerinin değerini artırırken, ekonomik durgunluklar endeksi olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, faiz oranlarının seyri de önemlidir. Yüksek faiz oranları, yatırımcıların borsaya alternatif olarak sabit getirili araçlara yönelmelerine neden olabilir, bu da hisse senedi piyasasında düşüşlere yol açabilir.

Ayrıca siyasi gelişmeler de Bist 30 endeksi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. İç ve dış siyasi olaylar, yatırımcıların gelecek beklentilerini şekillendirerek, Bist 30 endeksi de dâhil olmak üzere, piyasalarda dalgalanmaya yol açabilir.

Bu nedenle, BIST 30 endeksinin seyrini anlamak ve yorumlamak için iç ve dış piyasa koşullarını dikkate almak son derece önemlidir. Bu noktada GCM Yatırım'ın uzman ekibi tarafından hazırlanan Bist 30 yorum ve analizlerini de içeren Yurt İçi Piyasa Analizleri yatırımcıların piyasadaki gelişmeleri takip etmelerine yardımcı olurken, Bist 30 endeksinin seyrini uzman yorumları ile anlamalarına da destek olur.

Ayrıca, küresel piyasalardaki gelişmelerin yerel piyasalara potansiyel etkilerini anlamak için de yine GCM Yatırım araştırma ekibi tarafından ağırlıklı olarak Forex ve Opsiyon yatırımcılarına yönelik hazırlanan Yurt Dışı Piyasa Analizleri sayfamızı takip etmek de, Bist 30 yorumlamasında yatırımcılara ayrı bir perspektif kazandırabilir.

BIST 30 (XU030) Hisseleri Nasıl Alınır?

Birçok yatırımcı Bist 30 hisseleri nasıl alınır sorusuna cevap arar. Esasında Bist30 hisseleri almak için özel bir şey yapılmasına gerek yoktur ve Bist 30 hisseleri almak için bir borsa hesabınızın olması yeterlidir.

Eğer Bist 30 hisseleri hangileri diye merak ediyorsanız da, bu sorunun cevabını Bist 30 hisselerinin tam listesine ulaşabileceğiniz ve aynı zamanda Bist 30 grafik verilerine ulaşabileceğiniz Bist 30 Endeks Grafiği sayfamızda bulabilirsiniz.

BIST 30 Endeksi Hesaplama

Bist 30 endeksinde yer alacak paylar, fiili dolaşımda bulunan kısmının ortalama piyasa değerlerine göre ve değerleme dönemindeki günlük ortalama işlem hacimlerine göre büyükten küçüğe doğru sıralanarak seçilir.

Borsa 30 endeksi, endeks kapsamında bulunan payların fiili dolaşımda bulunan kısmının piyasa değerleri ile ağırlıklı olarak hesaplanır ve hesaplamada şu formül kullanılır.

E_t = Endeksin t zamandaki değeri
n = Endekse dahil olan pay (şirket) sayısı
F_it = “i” nci payın t zamandaki fiyatı
N_it = “i” nci payın t zamandaki toplam sayısı
H_it = “i” nci payın t zamandaki endeks hesaplamasında kullanılan fiili dolaşımda bulunan kısmının toplam pay sayısına oranı
K_it = “i” nci payın t zamandaki katsayısı
D_t = Endeksin döviz kurunun t zamandaki değeri
B_t = Endeksin t zamandaki bölen değeri

Bu formülü incelediğimizde, Bist 30 endeksinin fiili dolaşımdaki payların piyasa değeri ağırlığı ile hesaplanan bir endeks olduğunu anlıyoruz. Diğer bir ifadeyle Bist 30 endeksi kapsamındaki her payın değerindeki değişim, endeks hareketini aynı ölçüde etkilememektedir.