Altın Yatırımı Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?

Altın, insanlık tarihi boyunca imparatorlukların ve krallıkların yükselişinde ve çöküşünde kilit rol oynamış değerli bir emtiadır. Merkantilizm döneminde zenginliğin ve gücün sembolü olarak kabul edilen altın, değerini koruma kabiliyeti ile en çok tercih edilen değerli madenlerden biri olmuştur. Toprak altında yüzyıllar boyunca bozulmadan kalabilen nadir elementlerden olan sarı maden, günümüzde de geleneksel bir yatırım aracı olarak hala önemini korumaktadır.

Özellikle belirsizlik dönemlerinde ve enflasyonist ortamlarda, yatırımcıların genellikle altına güvenli bir liman olarak yöneldikleri görülmektedir. Bununla birlikte, altın da diğer yatırım araçları gibi dalgalanma gösterir ve bu nedenle altına yatırımda doğru zamanlama yapmak kapsamlı bir ön araştırma ve yetkin bir analiz gerektirir.

Yatırım amaçlı altın alım-satımı yapmayı düşünenlerin karşısına gram, ons, külçe gibi birçok seçenek çıkar. Ayrıca fiziki altın yatırımına alternatif olarak altın sertifikası, altına dayalı türevler, altın temalı yatırım fonları da, altın yatırımı yapmanın farklı yollarıdır.

Bu yazımızda “yatırım için hangi altın alınmalı?” sorusuna, altına dayalı farklı yatırım açılarının özellikleri inceleyerek cevap bulmaya çalışacağız.

Altın Yatırımı Türleri

Altın alım-satımı yapanların önünde çok sayıda seçenek bulunduğundan örneğin “Gram altın 22 ayar mı 24 ayar mı alınmalı?” türünden sorularla çok sık karşılaşılır.

24 ayar altın saf altın olarak bilinir ve %99,9 oranında altın içerir. 24 ayar altının kuyumcular arasında alım-satım makası daha düşük olabilir. Bununla birlikte, takı olarak altın yatırımı yapıldığında, aşınma ve yıpranmaya daha dayanaklı olduğu ve mücevher formunda en fazla altını içerdiği için 22 ayar altının daha uygun olacağı söylenebilir.

Diğer taraftan “Külçe altın almak mantıklı mı?” sorusu da yatırımcıların sıklıkla soruduğu soruların başında geliyor. Külçe altın, minimum %99,5 saflığa sahip, diğer bir ifadeyle 24 ayar olarak karşımıza çıkan tek tip bir altın bloklarıdır; dolayısıyla külçe altın alım-satımı da fiziki altın yatırımı yapmanın alternatif bir yolunu teşkil eder. Külçe altının en önemli avantajı olarak büyük miktarda alım-satımının kolaylığı ve daha düşük üretim maliyetlerinden dolayı priminin de genelde daha düşük oluşu sayılabilir.

Yine “Yatırım için Cumhuriyet Altın’ı mı tam altın mı?” türünden soruların cevapları da finansal bakımdan prim veya spread ile kendini gösterir ve buna göre bir hesaplama yapılabilir. Buna göre Cumhuriyet Altın’ı 7,216 gramdır, tam altın ise 7.016 gramdır. Bu durumda, spot piyasalarda gram fiyatı örneğin %10 artığında, Cumhuriyet veya tam altının ettiği yüzdesel kâr arasında ne kadar fark olduğu bulunarak kârlılık bakımından hangisinin daha cazip olduğu hesaplanabilir. Bununla birlikte altın piyasasındaki dinamiklerinde zamandan zamana farklılık gösterebileceği ve spot altın piyasasının uluslararası ve tezgâh üstü yapısından dolayı kurumdan kuruma farklılıklar olabileceği unutulmamalıdır.

Aslında altın yatırımı yaparken yatırımcının önünde bunlardan çok daha fazla seçenek vardır: Bankalarda bulunan vadesiz altın hesapları, altın sertifikaları, altın vadeli sözleşmeleri, altın yatırım fonları, altın opsiyonları veya kaldıraçlı altın alım-satımı yapabileceğiniz Forex piyasası…

Altın Yatırımı Nasıl Yapılır?

Altın yatırımı yapmanın fizikî altın alım-satımı dışında da birçok alternatifi yolu bulunmaktadır. Örneğin vadeli - vadesiz altın hesapları bunlardan bazılarıdır.

Diğer taraftan borsa hesabı üzerinden alıp satabileceğiniz darphane altın sertifikası veya Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu (TEFAS) üzerinden alınıp satılabilen altın yatırım fonları da, yine altın yatırımı yapmayı düşünenlerin inceleyebilecekleri seçenekler arasındadır.

Bunun dışında VİOP’ta bulunan altın vadeli sözleşmeleri ya da GCM Opsiyonları içeresinde yer alan altın opsiyonları da altını dayanak alan türevler olarak, yatırımcılara altın fiyatlarına yönelik beklentileri farklı yatırım ve riskten korunma stratejileri ile yatırıma dönüştürebilme imkânı sunar.

Son olarak Forex piyasasında bulunan Ons Altın veya Gram Altın’a CFD’leri de, altına kaldıraçlı olarak türev yoldan yatırım yapabileceğiniz farklı bir piyasa alternatifidir. Üstelik GCM Forex ile dilerseniz XAU/TRY (Ons Altın Türk Lirası) veya XAU/EUR (Ons Altın Euro) gibi CFD’leri de, altına dayanak alan farklı çiftler olarak değerlendirebilirsiniz.

Şimdi siz kendinize bir GCM Forex Deneme Hesabı oluşturarak 100.000 $ sanal parayla hiç risk almadan Forex piyasasında yer alan altına dayalı yatırım enstrümanları ile işlem yapmanın nasıl olduğunu keşfedebilirsiniz.

Ayrıca Forex piyasaları hakkında ufkunuzu genişletmek istiyor ve Forex nedir sorusuna yanıt arıyorsanız, Forex piyasaları ile ilgili makale arşivimizi inceleyebilirsiniz.

Yatırım İçin Hangi Altın Seçilmeli?

Yatırım için hangi altın seçilmeli sorusuna belirli bir yönlendirme yapılması doğru olmayacağı gibi, bu konuda bir kesin bir yargı ortaya koymak mümkün değildir. Çünkü gerek piyasa dinamikleri gerekse yatırımcı ihtiyaçları değişkendir. Bu da hangi altının daha avantajlı olacağına dair verilecek cevabı farklılaştırır.

Ancak altına farklı yollardan yatırım yapıldığında bunlardan sağlanacak getiri farklılığına yönelik dinamiklerin neye bağlı olduğu ile ilgili genel bir yaklaşım serdedilebilir.

İlk olarak herhangi bir yatırım aracında alım-satım yaptığımızda, kâr veya zararımızın sattığımız fiyat ile aldığımız fiyat arasındaki fark üzerinden hesaplanacağını akılda tutmamız gerekiyor. Pratikte ise alım yaparken karşıdaki satış teklifinden, satış yaparken ise karşıdaki alış fiyatından işlem yaparız. Dolayısıyla kâr ya da zarar, bizim pozisyon açtığımız ve kapattığımız seviyeye göre belirlenecektir.

Şimdi bu bilgiyi akılda tutarak yatırım için hangi altın seçildiğinde, yüzdesel kâr ya da zarar farklılığını hangi koşulların etkileyebileceğini bir örnek üzerinden inceleyelim.

Ons Altın’ın 2000 $ ve USD/TRY kurunun 30 lira olduğunu kabul edelim. Bu durumda Gram Altın’ın teorik değeri 2000*30/ 28,3495231=2116.4 TL olacaktır.

Şimdi de Ons altın fiyatının 2000 $’dan 2500 $’a çıktığını ve yatırımcının da 2000 $’dan Ons Altın’daki alış pozisyonunu, 2500 $’dan satış yaparak sonlandırdığını varsayalım. Bu durumda Ons altındaki sermaye kazancı dolar bazında (2500 $ -2000 $)/2000 $ = %25’tir.

Yukarıdaki örnek alım-satım işleminde Türk Lirası bazlı yüzdesel kârı hesaplamak için de aynı dönemde USD/TRY kurundaki değişimi bilmemiz gerekir.

2000 $’dan Ons Altın alındığında USD/TRY kurunun 30 lira olduğunu, Ons Altın fiyatı 2500 $’a yükseldiğinde ise, aynı periyotta USD/TRY kurunun 32 liraya yükseldiğini düşünelim. Bu durumda Türk Lirası bazlı yüzdesel kâr [(32*2500)-(30*2000)]/[30*2000]= %33.33 olarak hesaplanır.

Buna göre ONS Altın’da %25’lik bir yükseliş yaşanması ve USD/TRY kurunun aynı dönemde 30’dan 32’ye gelmesi neticesinde, Gram Altın fiyatının da teorik olarak 2116,4’den 2116.4 TL*(1+%33)= 2814,8’e hareket etmesi gerekir. Ancak yatırımcı Gram Altın piyasasında bu fiyatının daha üzerinde bir fiyattan satış yaparsa, bu durumda Gram Altın, Ons Altın’a göre mevcut şartlarda daha yüksek getiri sağlamış olur. Aksi durumda ise Ons Altın getirisi Gram Altın’dan daha yüksek gerçekleşir. Eşitlik sağlandığı durumda ise yatırımcının Ons Altın ya da Gram Altın tercihi altın yatırımından doğan getiriyi etkilemez.

Sonuç olarak en kârlı altın yatırım hangisi veya yatırım için hangi altın tercih edilmeli sorusunun cevabı, işlem yapılan piyasaya ve hatta işlem yapılan dönem aralığına göre değişebilir. Burada hangi altın yatırımının daha kârlı olduğunun belirleyici ise altın işlemi yapılan fiyat seviyeleri ve alım-satım makası (spread) arasındaki fark olacaktır.

Altın Yatırımı İçin İpuçları

Altın, genellikle güvenli bir liman olarak kabul edilir; çünkü altın fiyatları enflasyonist ortamda ve jeopolitik gerilimler arttığında genellikle yükseliş eğilimindedir. Ancak, güvenli liman nitelemesinden, Altın’ın her dönemde kesin getiri sağlayan bir yatırım aracı olduğu sonucu çıkarılmamalıdır; çünkü altın piyasası da dönemsel olarak değişkenlik gösterebilir ve dalgalanma içerir.

Bu yüzden altın yatırımı yaparken, Altın’ın da piyasa riski olduğu gerçeğini göz önünde bulundurmak gerekir. Altın fiyatlarına etki eden faktörler ise çeşitlidir. Bunlar arasında ilk akla gelenler olarak şunlar sayılabilir:

• Dolar Endeksi: Altın fiyatlarını etkileyen önemli faktörlerden biri, dolar endeksindeki eğilimdir. Özellikle doların güçlenmesi, altının dolarla fiyatlana bir emtia olması sebebiyle, altın fiyatlarını aşağı yönlü baskılayabilir.
• Enflasyon: Küresel enflasyon oranlarındaki değişimler, altın fiyatlarını etkileyen faktörler arasındadır. Yüksek enflasyon altına olan talebi artırarak altın fiyatlarının yükseltebilir.
• Reel Faizler: Reel faizler ile altın fiyatları arasında ters bir ilişki olduğu görülür. Yani, reel faizlerin yükselmesi altın fiyatlarını olumsuz etkileyebilir.
• Jeopolitik Riskler: Jeopolitik gerilimler ve belirsizlikler, genellikle altına olan talebi artırabilir ve fiyatları yukarı yönlü hareketlendirebilir.

Bu faktörlerin yanı sıra küresel ekonomik durum, merkez bankalarının politikaları ve altına ait arz ve talebi etkileyen diğer unsurlar da altın fiyatlarına etki eder. Bu nedenle, altın yatırımı yaparken bu dinamiklerin yakından izlenerek analiz edilmesi gereklidir.

Sonuç

Yatırım için hangi altının alınması gerektiği sorusunun cevabı, kişinin ihtiyaçlarına göre değişir. Altına doğrudan ya da türev yoldan yatırım yapmayı sağlayan her alternatifin saklama ve alım-satım kolaylığı, alım-satım maliyeti ve/veya prim farkları, takı amaçlı kullanılıp kullanılamayacağı gibi avantaj ve dezavantajların bir kombinasyonuna sahip olduğu söylenebilir.

Örneğin, çeyrek altın takı olarak da kullanılabilir; ancak çeyrek altının alım-satımı, borsada işlem gören darphane altın sertifikası kadar pratik olmayabilir ve fiziki saklama gerektirir. Benzer şekilde, fiziki altın ile vadesiz altın hesabından alım-satım yapmanın da saklama-güvenlik koşulları ve alım-satım yapma kolaylığı farklıdır.

Son olarak altına fizikî veya fizikî olmayan yoldan yatırım yapmanın çok sayıda farklı yolu bulunmaktadır. Bu bağlamda Cumhuriyet, gram, çeyrek, tam veya külçe altın yatırımı, fizikî altın yatırımı yapmayı sağlayan farklı seçenekler olarak sıralanabilir. Diğer yandan vadeli-vadesiz altın hesapları, darphane altın sertifikası, altın borsa yatırım fonları, altın yatırım fonları ise altına yatırım yapmayı sağlayan fizikî olmayan seçeneklerdir. Ayrıca yine altına kaldıraçlı olarak yatırım yapma imkânı tanıyan Forex piyasasında yer alan CFD’ler ya da vadeli sözleşme ve opsiyonlar gibi farklı özelliklere ve piyasa yapılarına sahip altını dayanak alan çok sayıda türev ürün de bulunmaktadır.