Opsiyon Teminatı Hesaplama - 1

Eğer “Opsiyonlar iyi hoş da, şu opsiyon teminat hesaplaması bana biraz karışık geliyor.” diyenlerdenseniz, doğru adrestesiniz. Çünkü bu yazımızın sonunda “Opsiyonlarda teminat hesaplaması nasıl oluyor?” sorusu her yönden cevap bulacak ve aslında opsiyonlarda teminat hesaplamasının ne kadar kolay olduğuna siz de şaşıracaksınız.

Opsiyon Teminatı Nedir?

“Opsiyon teminatı nedir ve opsiyon piyasasında hangi pozisyonlarda teminat gereklidir?” soruları, opsiyon yatırımcıları için cevabı bilinmesi gereken en temel sorulardır.

Bilineceği üzere, opsiyonlarda kısa pozisyon alan yatırımcılar, pozisyona prim alarak başlarlar; fakat bununla birlikte teorik olarak sınırsız bir mâlî sorumluluk altına girmektedirler. Bu yüzden de opsiyonlarda kısa pozisyon alan yatırımcıların hesaplarında yeterli miktarda teminat bulundurmaları gerekir.

Diğer taraftan uzun pozisyon sahipleri, opsiyon priminin tamamını, pozisyona girerken nakden öderler. Bu yüzden an itibariyle bütün pozisyonları sadece uzun pozisyonlardan oluşan bir portföyde Stop Out olma durumu söz konusu olmamaktadır. Bununla birlikte aynı anda hem uzun ve hem kısa pozisyon bulunan bir portföyde, teminat seviyesinin, sürdürme teminatı seviyesinin altına sarkması durumda uzun pozisyonlar da Stop Out olabilir. Çünkü teminat yetersizliği hâlinde sistem pozisyon kapatmaya, uzun ya da kısa pozisyon fark etmeksizin en zararda olandan başlamaktadır.

Eğer ben bunları ilk defa duyuyorum, dolayısıyla ayrıntılarına vâkıf değilim diyorsanız: bkz.Opsiyon Nedir?

GCM Opsiyonlarda Teminat Hesaplama

GCM Opsiyonları Teminat Oranları

GCM Opsiyonlarda teminat hesaplama son derece kolaydır, çünkü bütün opsiyonlarda teminat oranı sabittir ve pozisyon büyüklüğünüzün (sözleşme büyüklüğü değil) alışta %100’ü, satışta ise %10’udur. Diğer bir ifadeyle, söz gelimi 10 dolarlık bir opsiyonda alış yapmak istediğinizde, hesabınızda bulunması gereken teminat tutarı 10 dolar, satış yapmak istediğinizde ise 1 dolardır. Bu noktada dikkat etmeniz gereken, pozisyonunuzu sürdürebilmeniz için “Başlangıç Teminatı” kadar bir tutarın her an hesabınızda olması gerektiğidir. Diğer bir ifadeyle, GCM Opsiyonlarında hem “Başlangıç Teminatı” hem “Sürdürme Teminatı” oranı %100’dür. Ancak platformumuz anlık fiyatlar üzerinden hesaplanan teminat seviyenizin %125’nin altına düşmesi durumunda, Stop Out olma riskinizi hatırlatma maksadıyla, teminat tamamlama çağrısı (Margin Call) yapmaktadır.

Meta Trader 5 Opsiyon Teminat Hesaplaması

Meta Trader 5 üzerinden GCM Opsiyonları alıp-satarken, platform sizin için teminat hesaplamalarını otomatik olarak yapacaktır. Ancak burada yer alan opsiyon teminat hesaplamalarının nasıl yapıldığını bilmeniz, teminat ihtiyacınızı ve hesap durumunuzu takip edebilmeniz açısından size fayda sağlayacaktır.

Örnek Kısa Pozisyon Opsiyon Teminat Hesaplaması

Yatırımcının hiç açık pozisyonu olmadığı durumda terminal görünümü, yatırımcının hesabında bulanan nakde göre aşağıdakine benzer bir şekilde olur: Buna göre yatırımcının mevcutta hiç açık pozisyonu olmadığında gördüğü Bakiye, Varlık ve Serbest Teminat miktarlarının her biri birbirine eşittir. Bunlar, yatırımcının hesabından çekebileceği ya da istediği takdirde teminat göstererek yeni işlemlere girebileceği tutarlardır.

Açık Pozisyon Olmadığı Durumda Terminal Görünümü

Bakiye hesabında yukarıdaki gibi 10 $ bulunan bir yatırımcı 10 $ opsiyon primiyle işlem gören bir opsiyonunda kısa pozisyon almıştır.  Buna göre sistemdeki terminal görünümü aşağıdaki şekli alacaktır:

Açık Kısa Pozisyon Terminal Görünümü

Yukarıda görüleceği üzere yatırımcının pozisyona girebilmek için hesabında ilk başta bulunması gereken başlangıç teminatı tutarı, 10 $ olan satış fiyatınım %10’u, yani 10 $*%10=1 $’dır.

Diğer taraftan yatırımcı, opsiyonda kısa pozisyon aldığı için Bakiye hesabı 10 $ kadar artmış, varlık hesabı ise sabit kalmıştır. Bunun sebebi açığa satış işleminden gelen opsiyon primidir. Ancak vade sonu uzlaşısı gerçekleşene kadar, alınan bu prim pasif tutar olarak görünecektir.

Dikkat: Opsiyon piyasasındaki “Açık Pozisyon”lar ikincil piyasada ters işlem (satış için aynı üründe aynı miktarda alış; alış için aynı üründe aynı miktarda satış ) ile kapatılır. Bu yüzden Açık Kısa Pozisyonu bulunan yatırımcının, pozisyonu kapatmak istediğinde ihtiyaç duyacağı tutar terminal penceresinde Pasif tutar olarak görünür. (Sistem Alış-Satış Fiyatı ortalamasını göstermektedir.)

Varlığının 1 $’ını teminat olarak kullanan yatırımcının, yeni pozisyonlara girmek için kullanabileceği kalan “Serbest Teminat”ı ise; 10 $-1 $=9 $’dır.

Kısa Pozisyonda Fiyat Değişimi

Yatırımcının 10 $ primle sattığı opsiyonun priminin alış fiyatı (ters işlem yapacağı için alışa gidecektir) sonradan 15 $’a yükselmiştir. Açığa satış yapan yatırımcının zararı 5 $’dır. Buna göre teminat durumundaki değişim şu şekilde olacaktır:

Açık Kısa Pozisyon Fiyat Değişimi

Girdiği pozisyon neticesinde 5 $ dolar zarar eden yatırımcının Varlık tutarı, zararı miktarınca düşerek 5 $’a gerilemiştir. Ayrıca opsiyon primindeki artış, teminat gereksinimini de 1,5 $’a yükseltmiştir. Gerek teminat gereksinimindeki artış, gerekse varlıkların erimesi sonucunda Teminat Seviyesi %333,33’e düşmüş ve Serbest Teminat tutarı da azalarak 3,5 $’a inmiştir.

Pasif tutarı arttıkça, aynı tutarda Varlık seviyesi azalmakta ve teminat gereksinimi Pasif tutardaki artışın %10’u kadar artmaktadır. Bu yüzden kısa pozisyon durumunda, fiyat değişimine göre Teminat seviyesi de anlık olarak farklılaşmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, teminat seviyesinin %100’ün altına düşmemesidir; aksi takdirde sistem açık pozisyonu otomatik olarak kapatacaktır.

Yatırımcı üzerinde yalnızca tek bir kısa pozisyon taşıdığında, opsiyon teminatı hesaplamaları bu şekildedir. Aynı anda birden fazla kısa pozisyon taşıyan bir yatırımcı için de opsiyon teminat hesaplamaları bundan faklı değildir. Ancak yatırımcı birden fazla kısa pozisyon taşıdığı durumda teminat seviyesi başlangıç teminatının altına düşerse, teminat düşüşü hangi pozisyondan kaynaklanırsa kaynaklansın, ilk olarak en zararda olan kısa pozisyonun Stop Out olacağı unutulmamalıdır.

Opsiyon teminatı hesaplaması konusunda, buraya kadar gördüklerimiz işin belkemiğini oluşturuyor. Sadece uzun pozisyon ve aynı anda hem uzun hem kısa pozisyon taşımanın teminat durumuna etkisinin nasıl olduğunu da öğrenmek için Opsiyon Teminatı Hesaplama - 2 başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

GCM Yatırım’da Opsiyon Demo Hesabını Deneyin

Eğer hesaplamalar konusunu çözmek için elinizde kâğıt kalem ve aklınızda olasılıklar düşünüp duruyorsanız, boşuna kendinizi yormayın; çünkü Meta Trader 5 platformunu akıllı telefonunuza ya da bilgisayarınıza kurarak teminat hesaplaması nasıl oluyor canlı canlı görmek işinizi çok daha kolaylaştıracaktır. “Ama henüz benim bir opsiyon hesabım yok.” diyorsanız da, hiç beklemeden kendinize ücretsiz bir GCM Opsiyon Demo hesabı açabilir ve 100.000 $ sanal parayla hiç risk almadan opsiyonları tanımaya başlayabilirsiniz.

GCM Yatırım ile Opsiyon Yatırımı Yapmak İçin Ücretsiz Demo Hesabınızı Şimdi Oluşturun