Opsiyon Primi Nedir?

“Opsiyon primi nedir?” sorusunun bir yüzeysel, bir de diğerine göre biraz daha derinlemesine iki yanıtı var; buna göre “Opsiyon primi nedir?” sorusunun yüzeysel yanıtı şu: Opsiyon primi, alınan ve satılan opsiyonun piyasa ekranında gördüğünüz fiyatıdır.

Peki, ama bu opsiyon primi ne kadar olmalıdır? Ya da soruyu şöyle soralım: Opsiyon priminin makul/teorik değeri nasıl hesaplanır?

Opsiyon Primi Nasıl Hesaplanır?

“Opsiyon Primi Nedir?” sorusuna cevap arıyorsak, öncesinde biraz keyifli bir düşünce yolculuğuna çıkabiliriz.

Örneğin fiyatı hiç oynamayan bir hisse senedi olduğunu aklımızda canlandıralım. Sizce böyle bir senedin opsiyon primi ne kadar olurdu? Aslına bakarsanız böyle bir opsiyonun yazılmasının bile bir anlamı olmazdı.

Öyleyse şimdi de -tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi- fiyatı sürekli oynayan ve an itibariyle borsada 10 dolardan alınıp-satılan bir hisse senedi üzerine yazılmış ve ilgili senedi 1 ayın sonunda 10 dolardan alma hakkı taşıyan bir call opsiyon sözleşmesi olduğunu varsayalım. Peki, sizce böyle bir hakkın opsiyon primi ne olmalıdır? Ya da böyle bir opsiyonu alacak ya da satacak olsanız, bu opsiyonu ne kadar opsiyon primi karşılığında satın almaya ya da satmaya razı olurdunuz?

“Ama yalnızca bu verilerle, bu soruya cevap verebilmek mümkün değil” dediğinizi duyar gibiyim; ki kesinlikle haklısınız. Çünkü bu soru eksik bir soruydu ama cevabını düşünürken sizi opsiyon priminin ne olduğunu anlamaya yaklaştırdığına eminim.

Doğrusu şu ki, opsiyon primini öngörebilmek için, yukarıdaki bilgilerle birlikte başka verilere de ihtiyacınız vardır: Örneğin öncelikle hisse senedinin (dayanak varlık) şu anki fiyatını ve ortalama oynaklığını bilmeniz gerekir.

İşte tüm bu sorular zihin dünyanızda bir rüzgar gibi esmeye başladığında, farkında olarak ya da olmayarak, ilk sorgulamanızla “içsel değer”e, ikinci sorgulamanızla ise “zaman değeri”ne doğru bir arayış yolculuğuna girmiş olacaksınız. Diğer bir ifadeyle tam da opsiyon primini oluşturan bileşenleri akıl yürütme yoluyla irdelemeye başladınız.

Madem öyle, biz de boş durmayalım ve sizin işinizi kolaylaştırmak için opsiyon priminin bileşenleri üzerine düşünme yolculuğunuza katkı sunalım.

İçsel Değer Nedir?

Opsiyonların taşıdığı alım ya da satım haklarının değeri dayanak varlık fiyatı ve vadeye kalan süreyle ilişkili olduğundan, opsiyon primlerinin teorik değerleri de “içsel ve zaman değeri”nin birbirine eklenmesiyle bulunur; dolayısıyla opsiyon priminin bir ayağında içsel değer vardır.

Opsiyon priminin içsel değeri doğrudan dayanak varlık fiyatı ve opsiyonun kullanım fiyatı arasındaki ilişkiyle bağlantılıdır ve içsel değer opsiyon halihazırda kullanılacak olsa alınacak uzlaşı ödemesi kadardır. Buna göre, içsel değeri olan opsiyonlara kârda opsiyon denilirken, içsel değeri sıfır olan opsiyonlar zararda ya da başa baş opsiyonlardır.

Kullanım Fiyatına Göre Alım ve Satım Opsiyonlarında İçsel Değer Değişimi

Yukarıdaki tabloda, dayanak varlık fiyatı 10 $ olduğunda, alım ve satım opsiyonlarının içsel değerlerinin farklı kullanım fiyatlarına göre nasıl değiştiğini görüyoruz.

Örneğin kullanım fiyatı 8,5 $ olan bir alım opsiyonu, şimdi kullanılacak olsa alıcısına 1,5 $ ödeme yapacaktır. Dolayısıyla böyle bir opsiyon içsel değerinden daha düşüğe fiyatlanmamalıdır. Bir opsiyonun kâr miktarı artıkça içsel değer, opsiyon primi içinde ağırlıklı hâle gelir ve aynı zamanda opsiyon değerinin dayanak varlık fiyatıyla olan ilişkisi bir bire (delta yükselir) yakınsar.

Diğer yandan, 8,5 $ kullanım fiyatlı bir satım opsiyonu zararda olduğu için içsel değer 0 $’dır. Fakat bu opsiyonda vadesi bitmediği için, hâlâ kârda bitebilme olasılığı taşıdığı müddetçe, belirli bir “zaman değer”i taşır. Ancak dikkat edilecek olursa, 8,5 $ kullanım fiyatlı satım opsiyonu yine zararda olan 9 $ kullanım fiyatlı olan satım opsiyonuna göre kâra geçmeye daha uzaktır. Bu yüzden 9 $ kullanım fiyatlı satım opsiyonun zaman değeri diğerine göre daha yüksek olmalıdır.

Şimdi buraya kadar okuduklarımızdan yola çıkarak şunu tespiti yapmamız yerinde olacaktır: Opsiyon primi –en azından teorik olarak- içsel değerinden daha düşük bir değer olmamalıdır.

Zaman Değeri

Şimdi geldik opsiyon priminin, “içsel değer”e göre anlaşılması biraz daha zor olan “zaman değeri” kısmına. Aslına bakarsanız anlaşılması hiç de zor sayılmaz; çünkü mademki opsiyonların bir vadesi var, öyleyse bu “vade”nin, yani zamanın da bir değeri olmalıdır.

Her opsiyonun içsel değeri olmadığına, hatırlarsanız, yukarıda değinmiştik, fakat vadesi olan her opsiyonun (istisnai durumları bir kenara bırakırsak) bir zaman değeri olacaktır. Örneğin başa baş ya da zararda opsiyonların “içsel değer”i olmadığı için, opsiyon primlerinin tamamı zaman değerinden ibarettir. Ne tür opsiyon olursa olsun, zaman değerinin ne kadar olacağı ise, vadeye kalan süre ve bu süreyi fiyatlayan faiz ve oynaklık beklentisi (örtük oynaklık) gibi parametrelere göre belirlenir.

Zaman değeri, opsiyon an itibariyle kârda da zararda da olsa, vade sonunda kârda bitebilme olasılığıyla ilişkilidir. Bir opsiyon primi içinde içsel değerinden arta kalan kısım daima zaman değerini verir.

Tüm opsiyonların, opsiyon primleri “içsel ve zaman değeri”nin toplamından oluşur, ancak tüm finansal araçlarda olduğu gibi, opsiyonlarda da “piyasa fiyatı” ile “teorik değer” farklı kavramlara karşılık gelir. Avrupa tipi opsiyonların “teorik değeri” yaygın olarak Black–Scholes denilen bir model sayesinde hesaplanır.

GCM Yatırım’da Opsiyon Demo Hesabı Nasıl Açılır?

Opsiyonların teorik değeri ile piyasa fiyatı arasındaki farkın etkin bir piyasada çok açılmaması beklenir. Sığ piyasalarda ise etkin bir fiyatlamanın olabilmesi oldukça zordur.

Fakat GCM Yatırım, tüm GCM Opsiyonlarında aynı zaman piyasa yapıcılık faaliyeti de yürütmek suretiyle yatırımcılara etkin ve likit bir piyasa ortamı sunmayı amaçlar.

Eğer siz de GCM Opsiyon piyasasını bizzat tecrübe etmek istiyorsanız, bunu yapmak için beklemenize gerek yok! Çünkü GCM Opsiyonlarında nasıl işlem yapabileceğinizi görmek istiyorsanız hemen kendinize ücretsiz bir GCM Opsiyon Demo açarak sizin için tanımlanacak 100.000 $ sanal parayla opsiyon piyasalarını tanımaya başlayabilirsiniz.

GCM Yatırım ile Opsiyon Yatırımı Yapmak İçin Ücretsiz Demo Hesabınızı Şimdi Oluşturun