Forex Nedir?
Forex, “Foreign Exchange” sözcüklerinin ilk hecelerinden oluşmaktadır. En basit tanımı ile “bir ülkenin para birimiyle başka bir ülkenin para biriminin değiştirildiği” piyasaların genel ismine Forex denmektedir. Türkiye’de ise “Foreks” (Kaldıraçlı Alım-Satım İşlemleri) olarak da bilinmektedir.
Bu tanım piyasaların temellerinin atıldığı döneme çok uygun olmakla birlikte bugün Forex piyasasında pariteler başta olmak üzere hisse senetleri, uluslararası endeksler üzerine yazılmış CFD’ler ve diğer yandan altın, gümüş, petrol, pamuk gibi birçok emtia da işlem görmektedir.
Dünyanın en hızlı gelişen ve en likit piyasası olan Forex, 1970’li yıllarda bankaların kendi aralarında yaptığı döviz işlemleri ile başlamış ve zamanla sisteme çeşitli kurumların girmesi, internet teknolojilerinin yaygınlaşarak gelişmesi ile beraber bu pazar gittikçe genişleyerek küresel piyasaların önemli bir yapı taşı olmuştur.
Uluslararası tezgâh üstü türev bir piyasa olarak kabul edilen Forex piyasası, öteki finans piyasalarından farklı olarak, tek bir merkeze bağlı olmaması sebebi ile dinamik yapısını koruyarak, sürekli olarak gelişiyor.
Forex’te hisse senetleri kategorisi altında Alibaba, Ferrari, Facebook, Royal Dutch (Shell) gibi popüler hisse senetleri; endeks grubunda S&P 500, Dax 40 gibi dünyanın en büyük borsalarının endeksleri ve yine tüm dünyanın yakından takip ettiği Amerikan tahvil ve bonoları gibi çok çeşitli ürün yelpazesi üzerine hazırlanmış CFD’ler de çift yönlü olarak alınıp satılabilmektedir. Forex piyasanın bir özelliği olan çift yönlü ticaret imkânı sayesinde, Forex piyasasında işlem gören tüm bu enstrümanlarda fiyatların sadece yükseliş beklentisine değil, düşüş beklentisini de yatırım dönüştürülebiliyor.
Dünyanın en hızlı gelişen ve en likit piyasası olan Forex, 1970’li yıllarda bankaların kendi aralarında yaptığı döviz işlemleri ile başlamış ve zamanla sisteme çeşitli kurumların girmesi, internet teknolojilerinin yaygınlaşarak gelişmesi ile beraber bu pazar gittikçe genişleyerek küresel piyasaların önemli bir yapı taşı olmuştur.
Ayrıca hızlı ve esnek işlem koşulları, hafta içi beş gün 24 saat açık piyasa oluşu ve kaldıraçlı işlem imkânı gibi özellikler de piyasanın büyük ilgi göstermesinde etkili olmuştur. Bu perspektifte de Forex piyasasında işlem gören ürün çeşitliliği hızla artmıştır.
Uluslararası tezgâh üstü türev bir piyasa olarak kabul edilen Forex piyasası, öteki finans piyasalarından farklı olarak, tek bir merkeze bağlı olmaması sebebi ile dinamik yapısını koruyarak, sürekli olarak gelişiyor.
Forex Nedir? Video Anlatım;
- Dünyanın en hızlı gelişen forex piyasası hakkında merak edilenler:
Forex’te Bilinmesi Gereken Temel Kavramlar Neler
Parite
Bir ülke para biriminin diğer bir ülke para birimine oranına parite ya da döviz çifti denilmektedir. Forex piyasasında, temel olarak pariteler alınıp satılmaktadır.
Her parite üç harfle sembolize edilen iki para birimini içerir. Piyasada yapılan işlemlerde en çok alınıp satılan pariteler için, majör pariteler tabiri kullanılır.
Örneğin EUR/USD, USD/JPY ve GBP/USD döviz çiftleri, dünya üzerinde birbirine karşı en çok alınıp satılan ve en bilinen majör paritelerden bazılarıdır.
Kaldıraç
Forex piyasasını yatırımcılar tarafında cazip kılan en önemli özelliklerinden birisi, bu piyasada uygulanan kaldıraç sistemidir. Kaldıraç hedge (korunma) maksadıyla risk yönetiminde kullanılabileceği gibi spekülasyon, yani riski artırarak daha yüksek kâr potansiyeline sahip olma amacıyla da kullanılmaktadır.
Türkiye’de 1:10 olarak uygulanan kaldıraç oranı, kullanacağınız teminatın 10 katı büyüklüğünde pozisyon alabilmenizi sağlar. Buna göre, örneğin 100.000 $’lık bir alış ya da satış işlemi için, 10.000 $’lık serbest teminatınızın olması yeterlidir.
Baz ve Karşıt Para Birim
Paritelerdeki ilk para birimine baz/temel para birimi, ikinci para birimine karşıt para birimi denilmektedir. Forex yatırımında pozisyon büyüklüğü baz para birimi üzerinden hesaplanırken, kâr/zarar durumu karşıt para birimi üzerinden hesaplanır.
Örneğin USD/JPY paritesindeki USD baz para birimi, JPY ise karşıt para birimidir.
Uzun ve Kısa Pozisyon
Temel para biriminin karşıt para birimine karşı değer kazanacağını ya da karşıt para biriminin temel para birimi karşısında değer kaybedeceğini düşünen yatırımcı, pariteyi satın almaktadır ve buna Forex piyasasında uzun pozisyon açmak denir.
Diğer yandan, karşıt para biriminin temel para birimine karşı değer kazanacağını ya da temel para biriminin karşıt para birimi karşısında değer yitireceğini bekleyen bir yatırımcı da satış işlemi gerçekleştirir ve bu da kısa pozisyon olarak adlandırılır.
Lot
Forex piyasasında standart pozisyon büyüklüğü hesaplanırken, işlem birimi olarak lot kullanılır. Buna göre 1 lotluk alım ya da satım işleminin pozisyon büyüklüğü 100.000 baz para birimine eşittir.
Örneğin EUR/USD paritesinde 1 lotluk alım ya da satım işleminin pozisyon büyüklüğü 100.000 €’dur. Fakat USD/JPY paritesinde ise, temel/baz para birimi USD olduğu için, 1 lotluk pozisyonun büyüklüğü 100.000 $ olacaktır.
Pip
Forex piyasasında sıklıkla kullanılan terimlerden bir tanesi de piptir. Pip terimi Forex’te en küçük fiyat adımını anlatmak için kullanılmaktadır. Çoğu parite için 1 pip, 0,0001 birime, yani 10000’de 1’lik bir değere karşılık gelmektedir. Bununla birlikte, Japon Yeni bacaklı paritelerde pip 0,01 birimdir.
Spread
Bir paritenin alış satış kotasyonları arasındaki farka spread denilmektedir. Yatırımcının işleme girdiği anda, pozisyona ekside başlamasının sebebi spread maliyetinin söz konusu olmasındandır.
Spread oranları, işlem yapacağınız ürünün likiditesine, o anki piyasa şartlarına ve aracı kuruma bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
Bakiye ve Varlık
Forex’te işleme girebilmek için marjin (teminat) kullanılmaktadır. Pozisyon açmadan önce veya açık olan pozisyonların kapatıldıktan sonra hesaptaki nakit miktarı bakiye kısmında görülmektedir.
Açık olan pozisyonlardan elde edilen kârın bakiyeye eklenmesi ya da uğranılan zararın bakiyeden çıkarılmasıyla varlık durumuna ulaşılmaktadır. Açık pozisyonun kalmadığı durumlarda, bakiye ve varlık miktarı birbiriyle eşit olacaktır.
Marjin ve Serbest Marjin (Teminat)
Marjin, açık olan pozisyonlar için kullanılan teminat miktarını gösterirken; serbest marjin, varlık miktarından kullanılan teminatın çıkarılmasıyla bulunur ve yeni pozisyona girebilmek için kullanılabilir marjini göstermektedir.
Marjin seviyesi ise; varlığın, marjine bölünmesi ve çıkan sonucun 100 ile çarpılmasıyla elde edilmektedir. Marjin seviyesinin yüksek olması, açık olan pozisyonların zarar etmesi halinde, pozisyonu taşıyabilme gücünün göstergesidir.
Marjin Call ve Stop Out
Pozisyon zararları sebebiyle marjin seviyesinin belirli bir yüzdenin altına düşmesi neticesinde, marjin call çağrısı alınmaktadır. Marjin call çağrısı yatırımcıya, açık olan pozisyonlarından zarar ettiğini ve bunun sonucunda teminat sıkıntısına düşme tehlikesiyle karşı karşıya kalabileceğini hatırlatmaktadır.
Stop out ise, yine pozisyon zararları dolayısıyla marjin seviyesinin belirli bir yüzdenin altına düşmesi sonucunda, açık olan pozisyon/pozisyonların sistem tarafından otomatik olarak kapatılması anlamına gelmektedir.
Swap
“Forex’te swap nedir?” sorusu da, özellikle Forex yatırımına yeni başlayan yatırımcıların en çok merak ettiği soruların başında geliyor.
Swap (Taşıma maliyeti), yatırım yapılan döviz çiftlerinin ait olduğu ülkeler arasındaki faiz farkının pozitif ya da negatif olmasına göre gün içinde kapatılmamış pozisyonlara gelir ya da gider olarak yansıtılmasına denilmektedir.
Aynı ya da yakın faiz oranlarına sahip ülkelerdeki swap, çift yönlü de negatif olabilmektedir; bunun sebebi, borç alma faiziyle borç verme faizin aynı olmamasıdır.
Forex’in Tarihçesi
Bugün Forex olarak bilinen piyasaların temeli 1973 yılında atılmıştır. Fakat paranın bir para biriminden diğer para birimine çevrilmesi çok eski çağlara kadar uzanmaktadır. İkinci Dünya savaşından önce dünyada en baskın para İngiliz Pounduydu. Ancak İkinci Dünya Savaşı sırasında İngilizlerin Almanya ile olan mücadelesi sonucunda Pound gücünü kaybetti. 1929 krizi ile gücünü kaybetmiş olan Amerikan Doları, İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan ekonomisinin güç kazanması ile günümüze kadar en çok kullanılan para birimi olmuştur ve Amerika Birleşik Devletleri de dünyanın ekonomik gücü haline gelmiştir.
Forex Yatırım Nedir?
Döviz bürosunda gördüğünüz kurlar, size herhangi bir para birimi karşılığında diğer para biriminden ne kadar alacağınızı söyler ve döviz kurları sürekli değişim gösterir.
Bir yere seyahat etmek için bir ülke para birimini diğerine çevirmek gibi pratik nedenler dışında, döviz kurlarının değişiminden kâr elde etme amacıyla da alım satımlar yapılabilir ve bunu 1’e 10 kaldıraçla yaptığınızda, bu artık bir Forex yatırımıdır.
-Foreks'te Yatırım Yapmak İstiyorum, Ne Yapmalıyım?
Forex piyasası, internet bağlantısı olan herhangi bir cihaz üzerinden bulunduğunuz her yerden erişip hızlı bir şekilde işlem yapabileceğiniz küresel bir piyasadır.
Türkiye’deki Forex ya da mevzuatta geçen tabirler “Kaldıraçlı Alım-Satım” işlemleri ancak SPK yetkili yatırım kuruluşları ya da daha çok bilinen ismiyle aracı kurumlar üzerinden gerçekleşiyor. Bu mekanizma içerisinde aracı kurumlar, yatırımcı ile Forex piyasaları arasında köprü görevi görüyorlar ve Forex piyasasında yatırım yapmak isteyen yatırımcılar, öncelikle aracı kurumların resmi sitelerinde yer alan deneme hesaplarında, SPK’nin öngördüğü şekilde sanal para ile asgari 6 iş günü ve en az 50 işlemlik pratik yapıyorlar.
Bu noktada hesap açılan aracı kurumun lisanslı olmasının dışında, gerek teknolojik alt yapı gerekse hizmet anlayışının sizi küresel rekabette güçlü kılacak donanıma sahip olması önemlidir. Bu bağlamda GCM Yatırım olarak, alanında uzman ve deneyim ile kadromuz ile Forex yatırımcılarına uzun yıllardır yüksek kaliteli hizmet sunarak bu sahada çok sayıda ödüle layık görülmenin haklı gururunu yaşıyoruz.
Eğer siz de GCM Yatırım farkıyla Forex piyasasında yatırım yapmak istiyorsanız, GCM Yatırım’da bir Forex Yatırım Hesabına sahip olmanız yeterlidir. Eğer Forex hesap açılışıyla ilgili daha fazla detay öğrenmek ve ayrıca 100.000 $ sanal parayla hiç risk almadan ücretsiz bir Forex Deneme Hesabı oluşturmak isterseniz, Forex sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Forex Piyasası: Fiyatlar Nasıl Belirlenir?
Dünyanın en büyük ve en likit finans piyasalarından biri olan Forex, Günlük ortalama 7,5 trilyon dolarlık işlem hacmine sahiptir. Diğer taraftan Merkez bankaları başta olmak üzere ticari bankalar ve piyasa yapıcılık yetkisi bulunan aracı kurumlar, dış ticaret yapan şirketler, sigorta firmaları, yatırım ve hedge fonları ve bireysel ya da kurumsal yatırımcılar gibi akla gelebilecek hemen hemen tüm ekonomik birimler bu piyasanın katılımcıları arasındadır. Dolayısıyla Forex piyasasındaki fiyat oluşumunun arkasında, bu geniş yatırımcı kitlesinin aralarında gerçekleştirdiği yüksek montanlı ticaret yatmaktadır.
Forex piyasasında fiyatlar, yani para birimlerinin birbirine karşı nispi değerleri, serbest piyasa koşulları altında oluşan arz ve talep durumuna göre belirlenir; ancak söz konusu bu arz ve talep koşullarının arkasında da bazı temel dinamikler yatmaktadır.
Örneğin satın alma gücü paritesi teorisi, dalgalı döviz kuru rejiminde para birimlerinin birbirlerine karşı değerinin, uzun vadede her iki ülkede de mal ve hizmetlerin aynı maliyete eşitleneceği bir düzeye oturması gerektiği tezini savunur.
Orta vadeli döviz kuru hareketleri ise, faiz oranlarındaki farklılıklar, uluslararası rekabet gücü ve her bir ekonomideki göreli ekonomik görünüm gibi faktörleri yansıtır.
Kısa vadeli günlük ve hatta saatlik hareketler ise, genelde spekülatif beklentiler veya ilgili ekonomileri etkileyen güncel haber ve olaylar neticesinde şekillenir.