Borsada Risk Yönetimi Nasıl Olmalı?

Yazımızın ilk bölümü olan "Borsada Risk Yönetiminin Önemi" den sonra iki yazımız ile devam ediyoruz.

Risk yönetimi yatırım hayatınızda en çok önem verilmesi gereken konuların başında gelmelidir. Yatırımlarınız için oluşturacağınız tutarları, portföy dağılımınızı, alım veya satım yapacağınız işlem hamlelerinizin belirlenmesinde size ışık tutacaktır. Planlı hareket edebilmeniz üzere iç denetimi sağlayacaktır.

İlk etapta beklentiler belirlenmeli ve bu beklentiler üzerine alınması gereken riskler tespit edilmelidir. Saptanan risklerin bütçenizi ve yaşantınızı ne düzeyde etkileyebileceği, finansal ve psikolojik anlamda ne düzeyde etki edebileceği düşünülmelidir. Şayet beklentiler için alınması gereken riskler hayat akışınızı bozacak, bütçenizi zorlayacak ve psikolojik anlamda sizi strese itebilecek düzeyde ise; beklentiler düşürülerek risklerden etkilenmeyeceğiniz seviyeye kadar daha makul beklentiler ile yatırım yolculuğuna devam edilmelidir.

Beklentilerin alınacak riske oranı mantık çerçevesinde alınan risklere değecek bir oranda olmalıdır. Örneğin kazanç beklentisinin 50.0000 TL, alınan riskin 10.000 TL olduğu durumda; ‘hedeflenen kazanç / riskler’ oranı 5/1’dir. Makul bir oran olarak görülebilir. Ancak kazanç beklentisinin 10.0000 TL, alınan riskin 50.000 TL olduğu durumda oran 1/5 gibi alınan riske değmeyecek bir oran ortaya çıkmış olur.

Savaşlar meydanda değil, karargahta kazanılır, öyle ki bir şirketin hisse senedini almak günümüzde oldukça kolaydır, ancak karlı bir şekilde satışını yapabilmek emek ve disiplin olmadığı sürece oldukça zordur. Bu nedenle yatırım/işlem yapmadan önce mutlaka plan yapılmalıdır. Bu durum borsada uzun vadeli yatırım yapan gerçek yatırımcılar için de, kısa vadeli işlem yapan yatırımcılar için de geçerlidir.

Aşağıda günlük BİST100 grafiği üzerinden örnekleme yapalım:

13.09.2022 tarihinde yatırıma başlandığını düşünelim. Alım yerinin 3715 seviyelerinde, günün zirve noktasında olduğunu varsayalım. (Mavi renkle işaretlenen seviye)

Alımlarından sonra piyasada kar realizasyonu, haber kaynaklı baskılanma ve daha birçok örnek verebileceğimiz çeşitli nedenlerle 29.09.2022 tarihine kadar 13 işlem gününde yaklaşık %17 kadar düşüş senaryosuna ile maruz kalındığı görülüyor. Aşağıda bu durumda uygulanabilecek bazı stratejiler, farklı yatırım anlayışlarına göre ayrı ayrı sunulmuştur:

• Beklentilerin belirlenmesi
• Yatırımcı mı, yoksa kısa vadeli yatırımcı mı olmak istediğinizin tespiti
• Süreci başlatmadan (yatırım yapmadan) önce hedef ‘kazanç / alınan riskler’ oranının sorgulanması
• Beklenti doğrultusunda alınması gereken riskin bütçenize ve hayat akışınıza uygunluğu / eğer kaldıramayacağınız riskler ise beklentilerin düzenlenerek yeniden yatırım bütçesinin oluşturulması
• Yatırımcı iseniz ve doğru şirketin hisselerine yatırım yapmışsanız düşüşler sizi etkilememelidir. Şayet şirket başarılı bir şekilde işleyişine devam ettiği sürece, sektörde/ülkede/dünyada bu işleyişe engel olabilecek bir durum yoksa vade koşulu olmadan yatırımcı olmuşsanız bekleyeceğiniz vadeye değecek seviyelere yükselişler erken ya da geç bir şekilde mutlaka yaşanacaktır.
• Şayet piyasada günlük, haftalık ya da aylık gibi farklı vadelerde fiyat odaklı işlemler yaparak devam etmek istiyorsanız mutlaka düşüşlerde bütçenizin risk yönetimi hesaplamasında uygun olan bir ‘zarar kes’ seviyesi belirlenmeli; şayet bütçenizin zarar için tolerasyon seviyesi %2 ise bu seviyenin altına yaşanan düşüşlerde zararla da olsa mutlaka pozisyondan ayrılmalıdır. Bu sistemin ve işleyişin daha sağlıklı ve başarılı devam etmesi için işlem yapmış olduğu aracı kurumlardan destek almalıdırlar, kendilerine kısa vadede alım satım seviyeleri belirlemelerinde yardımcı olacak teknik analiz konusunda geliştirmelidirler.

Genel hatlarıyla uygulanabilecek stratejiler yukarıda maddelendiği gibidir. Daha birçok farklı yöntem ve strateji varken, yukarıda yazılanlar genel olarak uygulanması gereken başlıca yöntem ve yapılması gerekenlerdir.

Gerçek yatırımcılar için %17 oranında yaşanan 12 işlem günü süren düşüş olumsuz bir etki yaratmayacaktır, yatırımcılar fiyata değil şirketin işleyişine odaklanacaktır. Kısa vadeli yatırımcılar içinse stratejisi doğrultusunda ‘zarar kes’ seviyesi belirlenerek çıkış noktası planlanmış olduğu için bu düşüşten büyük bir ölçüde daha az zarar alarak pozisyonlarını sonlandıracaktır.

Risk yönetiminin yapılmadığı senaryolarda ise yatırımcının talihsizlik olarak değerlendirdiği yatırıma başlamış olduğu gün agresif bir düşüş ile ‘zarar etmemek’ amacıyla bir süre pozisyonunu satmayarak beklemek istemesi, 12 işlem günü içerisinde düşüş devam edip geri çekilme oranı büyümüş iken bütçe ve psikolojik anlamda plan yapılmadığından ötürü belirsizliğin verdiği korku ile düşüşe göreceli yüksek bir zarar ile pozisyonun kapatılması durumu izlenir. Düşüşün sonlandığı ve dip seviyeye ulaşıldığı 29.09.2022 tarihinden sonra ise 53 işlem gününde yaklaşık %72 oranında yükseliş yaşanmıştır. Risk yönetimi ile planlı yatırımcılar her iki stratejide de daha karlı çıkmışlardır. Bu örnek tam aksi ihtimallerde de düşünülmeli, yalnızca yükseliş senaryosu değil, düşüşün sonlanacağı, daha fazla gerileme yaşanmayacağı gibi algıların olduğu durumlarda da kararları fiyat hareketine göre değil, risk yönetiminiz doğrultusunda stratejilerinizle verilmesi gerektiğinin ayırdına varmak oldukça önemlidir. Yükselişler ya da düşüşler devamlılık olarak asla sonsuz değildir, borsa ve ekonomi mantığı çerçevesinde piyasa algılarıyla fiyatların belirli döngüler içerisinde hareket ettiği unutulmamalıdır.

Özetle risk yönetimi adına finansal okuryazarlığın gelişmesi, farkındalığın artması adına çeşitli yollarla bilinç düzeyi artırılmalıdır. Yatırımcının yatırım stratejisi her ne olursa olsun, risk yönetimi planlanmadan adım atılmamalıdır.

GCM Yatırım Farkıyla, Borsa İstanbul’da Yatırım Yapın

Geleceğinizin inşasına bugünden başlayın ve yarınlarınıza yatırımı ertelemeyin.

Öyleyse şimdi siz de GCM Yatırım’da kendiniz için bir Yatırım Hesabı başvurusu yapın ve tasarruflarınızı Borsa İstanbul’da değerlendirin.

Üstelik borsa hesabınız açılana kadar, dilerseniz GCM Yatırım’ın sunduğu eşsiz ayrıcalıktan siz de faydalanabilir ve kullanımı tamamen ücretsiz olan “Demo Hisse Hesabı” ile 100.000 TL sanal parayla hiç risk almadan Borsa İstanbul’da yatırım yapmanın deneyimini yaşayabilirsiniz.

GCM Yatırım ile Borsa Yatırımı Yapmak İçin Ücretsiz Demo Hesabınızı Şimdi Oluşturun