Bakır.
0,1 ton.
Nakdi uzlaşma.
Seans sonunda hesapların güncellenmesinde kullanılan günlük uzlaşma fiyatı aşağıdaki şekilde hesaplanır ve en yakın fiyat adımına yuvarlanır:
a) Seans sona ermeden önceki son 10 dakika içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir.
b) Eğer son 10 dakika içerisinde 10’dan az işlem yapıldıysa, normal seans içerisinde geriye dönük olarak bulunan son 10 işlemin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı alınır.
c) Seans içerisinde 10’dan az işlem yapıldıysa, seans içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı alınır.
d) Seans içerisinde hiç işlem yapılmamışsa, bir önceki günün uzlaşma fiyatı günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir.
Seans sonunda yukarıda belirtilen yöntemlere göre günlük uzlaşma fiyatının hesaplanamaması veya hesaplanan fiyatın piyasayı doğru yansıtmaması durumunda, aşağıda belirtilen yöntemler tek başına ya da birlikte kullanılarak günlük uzlaşma fiyatı tespit edilebilir.
a) Seans sonundaki en iyi alış ve satış kotasyonlarının ortalaması,
b) Dayanak varlığın spot fiyatı veya sözleşmenin diğer vade ayları için geçerli olan günlük uzlaşma fiyatları da dikkate alınarak hesaplanacak “teorik” fiyatlar.
Özel İşlem Bildirimleri yukarıdaki hesaplamalara dahil edilmez. Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından günlük uzlaşma fiyatının değiştirilme durumu saklıdır.
Vade sonu uzlaşma fiyatı, son işlem gününde London Metal Exchange (LME) tarafından Grade A Bakır için USD/Ton olarak açıklanan LME Resmi Uzlaşma Fiyatıdır (LME Official Settlement Price for Copper).
Son işlem gününde resmi tatil veya başka bir nedenle fiyat açıklanmaması halinde, en son açıklanan LME Resmi Uzlaşma Fiyatı vade sonu uzlaşma fiyatı olarak kullanılır. Son işlem gününde fiyatların piyasayı yansıtmadığına kanaat getirilmesi halinde vade sonu uzlaşma fiyatı Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından belirlenir.
Yukarıdaki yöntemlerle belirlenen vade sonu uzlaşma fiyatı en yakın fiyat adımına yuvarlanır.
Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. Aynı anda içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşmeler işlem görür.
Takas süresi T+1 olarak uygulanır. Zararlar hesaplardan T günü sonunda tahsil edilirken, karlar hesaplara T günü aktarılır.
Bakıra dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde vade ve son işlem günü her vade ayının son iş günü olur. Yurtiçi piyasaların resmi tatil nedeniyle yarım gün olması durumunda sözleşmenin vadesi ve son işlem günü bir önceki iş günüdür.
1 ton bakırın ABD Doları cinsinden değeri virgülden sonra iki basamak olacak şekilde işlem sistemine girilir. (Örnek: 10.058,50; 10.059,00 gibi). Minimum fiyat adımı 0,50’dir.
Minimum fiyat adımının değeri 0,05 ABD Doları’na karşılık gelmektedir.
Baz fiyat, günlük fiyat değişim limitlerinin hesaplanmasında kullanılan ve sözleşmenin işleme açıldığı gün Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından belirlenen fiyat, diğer işlem günleri için ise bir önceki günün uzlaşma fiyatıdır. Akşam seansında işlem gören sözleşmelerin baz fiyatı, normal seans sonunda hesaplanan uzlaşma fiyatıdır.
Günlük fiyat değişim limiti her bir sözleşme için belirlenen baz fiyatın ±%10’udur. Bu yöntemle hesaplanan alt veya üst limitin fiyat adımına tekabül etmemesi halinde üst limit bir alt fiyat adımına, alt limit ise bir üst fiyat adımına yuvarlanır.
Normal seanstaki işlemler 09:20 - 18:10 saatleri, akşam seansındaki işlemler 19:00 – 23:00 saatleri arasında tek bir seansta gerçekleştirilir.
Takas Mevzuatı çerçevesinde belirlenir.
Bu sözleşmeye ilişkin işlemlerde ABD Doları değerlerinin TL’ye çevrilmesinde TCMB tarafından saat 15:30 itibarıyla açıklanan gösterge niteliğindeki ABD Doları Alış Kuru esas alınır. Borsa tarafından gerekli görülen durumlarda ya da TCMB tarafından gösterge niteliğindeki ABD Doları Alış Kurunun açıklanmaması durumunda, Dolar Kuru spot piyasada oluşan Dolar kurları dikkate alınarak güncellenebilir.
Bakır; elektrik kablolarından inşaat sektörüne kadar çok geniş kullanımı olan küresel ekonomi için çok değerli bir metaldir.
Fiziksel yatırımının dışında vadeli ve spot finans piyasalarında yatırım fonları, bakır ve madencilik hisseleri ve sözleşmeleri başta olmak üzere farklı türevlerde finansal ürünlerle yatırım imkanı sunan ve oldukça ilgi gören bir madendir. Artık Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda da (VİOP) 06/12/2024 tarihi itibari ile kaldıraçlı olarak yatırım yapılabilmektedir.
VİOP’ta işlem gören bakır sözleşmesinin ana özellikleri ve işlem koşulları şöyledir;
Bakır vadeli işlem sözleşmeleri gündüz ve akşam seansında işlem görmektedir ve 02/01/2025 tarihi itibarıyla B Grubu sözleşme olarak piyasa yapıcılık programına dahil edilecektir.
VİOP bakır sözleşmesinin büyüklüğü 0,1 tondur. Fiyat kotasyonu ve minimum fiyat adımı, 1 ton bakırın ABD Doları cinsinden değeri virgülden sonra iki basamak olacak şekilde işlem sistemine girilmektedir (Örnek: 10.058,50; 10.059,00 gibi). Minimum fiyat adımı ise 0,50’dir ve minimum fiyat adımının değeri 0,05 ABD Doları’na karşılık gelmektedir.
VİOP bakır sözleşmesinin de vade ayları diğer emtialarda olduğu gibi Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralıktır.
VİOP bakır sözleşmesinin vade sonu uzlaşma fiyatı; son işlem gününde London Metal Exchange (LME) tarafından Grade A Bakır için USD/Ton olarak açıklanan LME Resmi Uzlaşma Fiyatıdır (LME Official Settlement Price for Copper). Vade sonu uzlaşma fiyatında uygulanan diğer unsurlar tüm VİOP emtialarında olduğu gibidir.
Bakır (sembol Cu), otomobil sektöründen inşaat sektörüne kadar neredeyse tüm endüstrilerde kullanılmaktadır. Gündelik yaşamımızdaki piller, elektrik kabloları, teknolojik ürünler, otomotiv ve gayrimenkul sektörü, endüstriyel alanlar, sağlık, süs eşyaları dahil çok yaygın kullanıma sahip olan değerli bir metaldir.
Her ne kadar dünya tüketiminde talebi alüminyum ve çelikten sonra üçüncü sırada gelse de gezegenin en çok tüketilen metalleri arasındadır. Bakırın bu kadar ilgi görmesinin nedeni çok kolay işlenmesi; iletken, dayanıklı ve ucuz olması; geri dönüşüm ve hurda değeri gibi özellikleri sayılabilir.
Doğada çok bol bulunmasına rağmen bakır fiyatları global ekonominin yönünden etkilenmektedir, Bu çerçevede de önemli bir yatırım aracıdır ve finans piyasalarının çok ilgi gören metalleri arasındadır.
Bakır fiyatları, ABD doları üzerinden belirlendiğinden doların değerini etkileyen gelişmelerden etkilenmektedir. Tıpkı altın, gümüş gibi emtia piyasalarının gözde yatırım aracıdır ve bu madenin de dayanak varlık olduğu sözleşmeler finansal piyasaların popüler yatırım araçları arasındadır. Ekonominin dinamo elementleri arasında olan bakır, son yıllarda Tesla gibi elektrikli araçlarda da kullanımının artması ile talebi yeniden canlanmıştır. Bir üretim girdisi olarak hemen hemen her sektörde kullanıldığı için bakır; dünya ve ülke ekonomilerinin de canlılığı veya büyümesinin göstergelerinden biridir.
Bakır fiyatlarının küresel ekonomi ile korelasyonu çok yüksektir çünkü neredeyse tüm sektörler için bir üretim girdisidir ve global ekonomideki büyüme talep artışına bağlı fiyatları yukarı çekerken; global ekonomideki yavaşlamalar talep azalışına bağlı fiyatları aşağı çekmektedir. Dolayıyla bu çerçevede global ekonomi için bakır fiyatları önemli referanslar arasındadır.
“Yatırım için bakır nereden alınır?” sorusunun cevabı; emtia fiyatlarındaki hareketlilikten faydalanmak ya da hedge yapmak isteyen yatırımcılar için önemlidir.
Küresel vadeli borsalarda ya da tezgah üstü piyasalarda bakır emtiasının dayanak varlık olduğu ETF ve future sözleşmeleri işlem görmektedir. Bugün VİOP’ta da yatırımcı GCM Yatırım avantajları ile bakır kontratında yatırım yapma imkanına sahiptir.