FED Başkanları

Amerika Birleşik Devletleri’nin merkez bankası Federal Rezerv Sistemi (Federal Reserve System- FED) başkanları, kararları ve söylemleri, tarihte de bugün de dünya ekonomisi ve küresel piyasalar üzerinde büyük etkiye sahiptir. Kuruluşundan bugüne piyasaların odağında kalan Fed başkanları ve stratejik kararlarına mercek tutmadan önce FED’in kuruluşuna ve FED görevlerini tekrar gözden geçirelim;

1811’den günümüze Fed

ABD’nin yaşadığı ekonomik sorunların öncelikli olarak çözülmesi amacıyla kurulan FED’in ilk kuruluşu 1811’deki ve 1836’daki iki başarısız denemeden sonra 1907’de yaşanan mali kriz sonrası mali sisteme bir düzen getirilmesinin zorunlu olduğunun anlaşılmasından sonra kurulmuştur. ABD’nin 28. Başkanı olan Woodrow Wilson tarafından kurulan FED, Amerikan ekonomisinin temelini oluşturan ve güçlendiren çalışmalarına devam etmektedir.

FED’in görevleri

Dünya ülkelerinin merkez bankalarından farklı olmayan FED’in temelde iki görevi bulunuyor. Bunlardan ilki para arzını ve kredi hacmini ekonominin ihtiyacına göre ayarlamak, diğeri ise güvenli ve sorunsuz bir bankacılık sisteminin yada genel anlamda mali sistemin işlemesini sağlamak ve bunu sürdürmek olarak tanımlanmıştır.

FED’in bu temel görevleri ile birlikte, Amerika’nın merkez bankası olduğu için mali kurumların düzenlenmesi ve denetlenmesi, madeni ve kağıt paranın emisyonu, ekonomide para ve kredi hacminin yönetilmesi, mali kurumlara kısa dönemli borç verilmesi, bankacılık hizmetlerinin yürütülmesi ve ticari bankalara, kredi ve tasarruf kurumlarına hesap açma, kredi açma ve bankalar arası fon transferi gibi mali hizmetlerin sağlanması gibi görevleri de bulunuyor.

FED’de görev yapmış olan başkanlar

Charles S. Hamlin

1914-1916 yılları arasında FED’in ilk başkanı olan Charles Summer Hamlin, Ulusal Para Komisyonu’nun başkanlığı görevini yürütürken, ABD Başkanı Wilson tarafından 1914 yılında FED’in kurucu başkanı olarak ataması ile göreve başladı. Görevi sırasında ABD kamuoyu ve finansal çevreleri tarafından yapılan FED’in özel bir merkez bankası mı yoksa devlete ait bir merkez bankası mı olduğu tartışmaları ile geçirdi.

William P. G. Harding

1916-1922 arasında FED’de görev yapan William Proctor Gould Harding, FED’in Birinci Dünya Savaşı sırasında ABD’ye kredi vermesini sağladı. Görevi sırasında Savaş Finans Birliği’ni kurarak, savaş finansmanı konusunda çalışmalar yaptı.

Daniel R. Crissinger

1923-1927 arasında FED’in başkanlık görevini yürüten Daniel Richard Crissinger, görevde bulunduğu süre içerisinde Amerikan ekonomisinin fiyat istikrarı ve büyüme hedeflemesi planlarını oluşturdu. Döneminde FED, Amerikan mali sisteminin acil ve geçici nakit ihtiyacını karşılayan makam haline geldi.

Roy A. Young

1927–1930 yılları arasında FED’in dördüncü başkanı olan Roy Archibald Young, 1929’daki büyük buhran sırasında görev yaptı. Amerikan borsasının çöküşü ile başlayan süreçte, dünyada 50 milyondan fazla kişi işsiz kalmış ve dünyadaki toplam üretim yüzde 42, ticaret de yüzde 65 oranında azalmıştır.

Eugene A. Meyer

1930 – 1933 arasında FED’e başkanlık yapan Eugene Albert Meyer, Federal Açık Piyasa Komitesi’ni (FOMC) kurdu. Yayıncı kökenli olan Meyer, FED’in en önemli karar organı olan Guvernörler Kurulu’nun yetkilerini genişleterek kurul başkanının, ABD Başkanından sonra gelen en önemli kişi olmasını sağlamıştır. Aynı zamanda Dünya Bankası’nın Kurucu Başkanı da olan Meyer’in FED başkanlığı döneminde ekonomiye yön veren göstergeleri kamuoyu ile paylaşmaya başladı.

Eugene R. Black

1933-1934 yılları arasında FED başkanlığı görevini yürüten Eugene Richard Black, en kısa süre görev yapan kişi oldu. Görevi sırasında serbest piyasa ekonomisi üzerine çalışmalar yürüttü.

Marriner S. Eccles

1934–1948 yılları arasında FED Başkanlığını yürüten Marriner Stoddard Eccles, ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt tarafından göreve getirildi. İkinci Dünya Savaşı sırasında FED’de görev alan Eccles, Harding’in kurduğu Savaş Finans Birliği’ni geliştirdi. Ayrıca ABD’deki ödeme sistemini yeniden oluşturan Eccles, bankaların mudilerine verebilecekleri maksimum faiz oranlarını belirlenmesi üzerine çalışmalar yaptı.

Thomas B. McCabe

1948–1951 arasında FED Başkanı olan Thomas Bayard McCabe, İkinci Dünya Savaşı sonrası Amerikan ve dünya ekonomisinin yeniden toparlanması için bir dizi reform taslağı hazırladı. Bu çalışmaları sonucunda da Liyakat Madalyası’na layık görüldü. Truman Planı’nın mimarları arasında da olan McCabe, reel sektör ve FED arasındaki bağlantıyı sağlamlaştırdı.

William McChesney Martin

1951–1970 yılları arasında FED’in başkanlık görevini yürüten William McChesney Martin, uluslararası ödeme sistemi üzerine önemli çalışmalar gerçekleştirdi. En uzun süre FED Başkanlığı görevini yürüten ve 1960’larin Amerikan refah dönemi olarak adlandırılan dönemin mimarları arasında sayılan Martin, FED’in bugünkü durumuna gelmesinde en önemli katkıları olmuştur.

Arthur F. Burns

1970–1978 yılları arasında sekiz yıl boyunca FED başkanlığı üstlenen Arthur Frank Burns, Richard Nixon’ın istifası ile sonuçlanan Watergate Skandalı ve 1970’lerde başlayıp 1980’lere kadar süren ekonomik kriz döneminde görev yaptı. Neo-liberal ekonominin mimarlarından birisi olarak gösterilen Burns, iki dönem boyunca FED’in başında görev yaptı.

1. William Miller

1978–1979 yılları arasında FED’in başkanlık görevini yürüten George William Miller, başkanlığı döneminde OPEC krizi yaşandı. FED Başkanlığı döneminde, ABD Senatosuna bağlı Federal Danışma Meclisi, Tüketici Danışma Meclisi ve Tasarruf Kurumları Danışma Meclisi’ni kurdu.

Paul Volcker

1979–1987 yılları arasında FED Başkanı olan Paul Volcker, ABD’de yükselen enflasyon üzerine çalışmalarda bulundu.  ABD bütçesindeki açığı kapatan Volcker, uyguladığı sıkı para politikası ile denk bütçenin oluşmasını sağladı.

Alan Greenspan

1987–2006 arasında 18,5 yıl FED’in başkanlığı görevini yürüten Alan Greenspan, görev yaptığı süre içerisinde Amerikan tarihinin en uzun ve geniş çaplı ekonomik müdahalesine imzasını atmıştır. FED üzerindeki tüm denetim, regülasyon ve kontrolleri kaldıran Greenspan, görevi boyunca enflasyonla mücadele etti.

Ben Bernanke

2006 – 2014 arasında FED başkanı Ben Bernanke, Greenspan’ın enflasyonla mücadele politikasını devam ettirdi. Döneminde ABD’deki Mortgage krizi ile başlayan ve kısa süre içinde tüm dünyayı etkisi altına alan 2008 küresel ekonomik krizi yaşandı.

Janet Yellen

2014 yılında FED başkanlığı görevine getirilen Janet Yellen, FED tarihindeki ilk kadın başkan oldu. 2018 yılında görev süresi dolacak olan Jannet Yellen, güvercin politikaları ile zaman zaman eleştirilmekle birlikte eski başkan Ben Bernanke’nin devamı olarak görüldüğü için piyasalar tarafından en çok benimsenen başkanlar arasında yerini alıyor.