Çetinkaya… Enflasyon Beklentileri Halen İyimser, Ancak Sıkılaşma ve Sadeleşme Söylemleri Daha Açık
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yılın ikinci Enflasyon Raporu’nu yayınladı. Piyasa katılımcılarının beklediği gibi, gerçekleşmelerin ve piyasaların beklentilerinin oldukça altında kalan eski enflasyon tahminleri yukarı yönlü revize edildi. Bu kapsamda; %7,9 olan eski enflasyon tahmini %8,4’e (alt nokta %7,2 ve üst nokta %9,6 olmak üzere) yukarı yönlü revize ederken 2019’a ilişkin %6,5 (alt nokta %4,7, üst nokta %8,3 olmak üzere) tahminleri ve daha uzun vadedeki %5 tahminini aynı bıraktı. GCM Araştırma olarak beklentimiz; 2018 enflasyon gerçekleşmesinin Merkez Bankasının tahmin aralığının üst bandı civarlarında veya daha yukarıda olması yönündedir. Raporumuzda beklentilerimize dayanak oluşturan faktörlere de değineceğiz.
Piyasada rutin haline gelen bir söylem olsa da; genel enflasyon eğilimleri üzerinde petrol, emtia ve kur seviyelerinden gelen maliyet ve fiyat baskısının devam ettiğini görmekteyiz. Hammadde / girdi maliyetlerinde oluşan etki ile ÜFE / TÜFE ilişkisi, bunun yanında tabii kur etkisinden dolayı genel ithalat birim değer endeksindeki yukarı baskı çerçevesinde de çekirdek enflasyon eğilimlerinde oluşan bozulma aslına bakacak olursak TCMB’nin 75 baz puanlık son faiz artırımına dayanak oluşturdu. Tabii enflasyon halen baz etkisinden gerilemekte, ancak çekirdek enflasyon ile olan farkın açılması ve artık manşette de düşülecek seviyelerin sonuna gelinmiş olması itibariyle önümüzdeki aylarda enflasyonda yeniden yukarı yönlü dalgalanma görmemiz çok muhtemel. Bu kapsamda aslında Merkez Bankası’nın faiz artışını “önden yüklemeli” olarak değerlendirsek, bundan sonraki politika hamlelerine yönelik beklentileri de daha rahat oluşturabiliriz.
Sn. Murat Çetinkaya’nın konuşmasında iki önemli etmen öne çıkıyor. Birincisi; para politikasında sıkı duruşun korunacağı ve gerektiğinde ilave sıkılaştırma yapılabileceği vurgusu… Eğer TRY 7 Haziran toplantısı dönemine kadar değer kaybı pozisyonunda yer alırsa yeni bir faiz artırımı muhtemel olur, ki aslında enflasyonda artış beklentisi dikkate alınarak bu “önden yüklemeli” bir şekilde de yapılabilir. En önemlisi de sadeleşme vurgusu… Sn. Çetinkaya’nın ’sadeleşme yönünde nihai adım atılacak; bu adıma çok uzak değiliz’’ demeci TRY'nin değer kazancında etkili olmuştur.
Sadeleşme para politikasının öngörülebilirliğinin ve efektifliğinin artması demek. Şu anda bir sürü para politikası aracı ve faiz var. Mesela kağıt üzerinde politika faizi %8. Ancak fonlamayı geç likiditeden yani %13,50'den yapıyoruz. Yani aslında Merkez Bankası faizi efektif olarak %13,50... Ana para politikası aracı olarak kullanılan politika faizi ile gecelik borçlanma ve borç verme faizi çok uzun süredir kullanılmıyor. Tali bir para politikası aracının yaklaşık bir buçuk yıldır ana para politikası aracı olarak kullanılması söz konusu. Bu durum kompleks bir para politikası görüntüsü ortaya çıkarıyor. Ülkemizin para politikası dinamiklerine hakim olmayanlar için çok anlaşılabilecek bir durum ortaya koymuyor. Fonlamanın tek bir kanaldan yapılması para politikasındaki öngörülebilirliği artıracak ve para politikamızın da daha anlaşılır olmasına yarayacak. Çetinkaya'nın sadeleşme söylemi piyasayı olumlu etkiledi diyebiliriz.
Para politikası ve mali politika işbirliğine atıf da önemli, çünkü piyasa katılımcıları olarak biliyoruz ki Merkez Bankası’nın da aslında enflasyon konusunda yapabilecekleri kısa vadeli faizlerle oynayarak enflasyon beklentilerini etkilemek. Enflasyonda bir noktadan sonra yapısallık da devreye girmekte ve özellikle gıda tarafında arzın devamlılığı ve maliyet artışlarının önüne geçme amaçlı kapsamlı çalışmalar ortaya konması gerekliliği ortadadır. Tabii bunlar daha uzun vade için, kısa vade için ise fiyat politikalarında etkili olabilecek, geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Sn. Cemil Ertem’in ortaya koyduğu akaryakıtta ÖTV indirimleri gibi önlemler söz konusu olabilir.
Piyasada rutin haline gelen bir söylem olsa da; genel enflasyon eğilimleri üzerinde petrol, emtia ve kur seviyelerinden gelen maliyet ve fiyat baskısının devam ettiğini görmekteyiz. Hammadde / girdi maliyetlerinde oluşan etki ile ÜFE / TÜFE ilişkisi, bunun yanında tabii kur etkisinden dolayı genel ithalat birim değer endeksindeki yukarı baskı çerçevesinde de çekirdek enflasyon eğilimlerinde oluşan bozulma aslına bakacak olursak TCMB’nin 75 baz puanlık son faiz artırımına dayanak oluşturdu. Tabii enflasyon halen baz etkisinden gerilemekte, ancak çekirdek enflasyon ile olan farkın açılması ve artık manşette de düşülecek seviyelerin sonuna gelinmiş olması itibariyle önümüzdeki aylarda enflasyonda yeniden yukarı yönlü dalgalanma görmemiz çok muhtemel. Bu kapsamda aslında Merkez Bankası’nın faiz artışını “önden yüklemeli” olarak değerlendirsek, bundan sonraki politika hamlelerine yönelik beklentileri de daha rahat oluşturabiliriz.
Sn. Murat Çetinkaya’nın konuşmasında iki önemli etmen öne çıkıyor. Birincisi; para politikasında sıkı duruşun korunacağı ve gerektiğinde ilave sıkılaştırma yapılabileceği vurgusu… Eğer TRY 7 Haziran toplantısı dönemine kadar değer kaybı pozisyonunda yer alırsa yeni bir faiz artırımı muhtemel olur, ki aslında enflasyonda artış beklentisi dikkate alınarak bu “önden yüklemeli” bir şekilde de yapılabilir. En önemlisi de sadeleşme vurgusu… Sn. Çetinkaya’nın ’sadeleşme yönünde nihai adım atılacak; bu adıma çok uzak değiliz’’ demeci TRY'nin değer kazancında etkili olmuştur.
Sadeleşme para politikasının öngörülebilirliğinin ve efektifliğinin artması demek. Şu anda bir sürü para politikası aracı ve faiz var. Mesela kağıt üzerinde politika faizi %8. Ancak fonlamayı geç likiditeden yani %13,50'den yapıyoruz. Yani aslında Merkez Bankası faizi efektif olarak %13,50... Ana para politikası aracı olarak kullanılan politika faizi ile gecelik borçlanma ve borç verme faizi çok uzun süredir kullanılmıyor. Tali bir para politikası aracının yaklaşık bir buçuk yıldır ana para politikası aracı olarak kullanılması söz konusu. Bu durum kompleks bir para politikası görüntüsü ortaya çıkarıyor. Ülkemizin para politikası dinamiklerine hakim olmayanlar için çok anlaşılabilecek bir durum ortaya koymuyor. Fonlamanın tek bir kanaldan yapılması para politikasındaki öngörülebilirliği artıracak ve para politikamızın da daha anlaşılır olmasına yarayacak. Çetinkaya'nın sadeleşme söylemi piyasayı olumlu etkiledi diyebiliriz.
Para politikası ve mali politika işbirliğine atıf da önemli, çünkü piyasa katılımcıları olarak biliyoruz ki Merkez Bankası’nın da aslında enflasyon konusunda yapabilecekleri kısa vadeli faizlerle oynayarak enflasyon beklentilerini etkilemek. Enflasyonda bir noktadan sonra yapısallık da devreye girmekte ve özellikle gıda tarafında arzın devamlılığı ve maliyet artışlarının önüne geçme amaçlı kapsamlı çalışmalar ortaya konması gerekliliği ortadadır. Tabii bunlar daha uzun vade için, kısa vade için ise fiyat politikalarında etkili olabilecek, geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Sn. Cemil Ertem’in ortaya koyduğu akaryakıtta ÖTV indirimleri gibi önlemler söz konusu olabilir.