Borsa İstanbul Teknoloji Endeksinde Dupont Analizi

28 Mayıs 2025 GCM Araştırma & Analiz- Araştırma & Analiz Borsa

Türkiye’de teknoloji sektörü, son yıllarda önemli bir dönüşüm sürecinden geçerken Borsa İstanbul’da işlem gören teknoloji şirketleri de yatırımcıların radarına girmeye başlamıştır. Özellikle yazılım ve savunma sanayi alanlarında faaliyet gösteren yerli firmalar; Ar-Ge yatırımlarını artırarak hem iç pazarda hem de ihracatta güçlü adımlar atmaktadır. Buna karşın, teknoloji hisseleri zaman zaman düşük likidite, kur dalgalanmaları ve makroekonomik belirsizliklerden etkilenmektedir. Ancak genç ve dinamik nüfus, dijitalleşme sürecinin hız kazanması ve devlet destekli teknoloji girişimleri bu alanda büyüme potansiyelini artıran başlıca unsurlar olarak öne çıkmaktadır. Geleceğe bakıldığında, Türkiye'nin teknoloji alanında küresel rekabet gücünü artırması; yerli üretim, yazılım ihracatı ve savunma teknolojilerinde liderliğe oynayan şirketlerin performansına doğrudan yansımaktadır.

Bu çalışmamızda, Borsa İstanbul Teknoloji endeksinde işlem gören şirketlerinin finansal performanslarını değerlendirmek amacıyla Dupont analizi yöntemi uygulanmıştır. Dupont analizi, özsermaye kârlılığı (ROE) oranını bileşenlerine ayırarak şirketlerin kârlılık düzeyini etkileyen temel unsurların ayrı ayrı incelenmesine olanak tanır. Bu kapsamda analiz; net kâr marjı, varlık devir hızı ve finansal kaldıraç oranı olmak üzere üç ana unsur üzerinden yürütülmüştür. Bu yaklaşım, şirketlerin operasyonel verimliliği, kârlılığı ve finansman yapısı hakkında daha ayrıntılı bilgi edinilmesini sağlamaktadır. Teknoloji sektörünün yüksek büyüme potansiyeli ve rekabet dinamikleri göz önünde bulundurulduğunda, finansal göstergelerin bu şekilde detaylandırılması, yatırımcılar için önemli bir analiz aracıdır.

Çalışmamızın ilk tablosunda, BIST Teknoloji Endeksi'nde yer alan şirketler ile bu şirketlere ait Dupont analizinde kullanılan temel finansal oranlar yer almaktadır.

(Not: Tablodaki veriler 27 Mayıs 2025 piyasa kapanışı itibariyle alınmıştır.)

Kaynak: FastWeb

Tabloda yer alan şirketler, özsermaye karlılığı (ROE) oranlarına göre sıralanmıştır. Elde edilen verilere göre, en yüksek özsermaye karlılığına sahip ilk üç şirket sırasıyla ARENA (%78,46), LINK (%46,18) ve LOGO (%42,98) olarak öne çıkmaktadır. Net kâr marjı başlığı altında ise en dikkat çeken şirketler MIATK (%77,49), ODINE (%39,27) ve LINK (%34,64) olmuştur. Bu durum, söz konusu şirketlerin dönem karlarının satış gelirlerine oranla oldukça güçlü olduğunu göstermektedir. Borçluluk yapısının analizi kapsamında, %70 ile %40 arası borç kaynak oranı optimal düzey olarak kabul edersek. Bu açısından öne çıkan şirketler arasında PATEK (%68,39), PENTA (%66,33) ve VBTYZ (%53,30) yer almaktadır. Bu şirketlerin borçlanma düzeyleri, finansal yapı açısından makul seviyelerde seyretmekte olup, finansal kaldıraç kullanımında dengeli bir yaklaşım sergiledikleri görülmektedir.

Bilgilendirme: burada borç oranının yüksekliğini sorgularken şirketin bu borcu çevirebilme kapasitesinin de dikkatle incelenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Yani şirket borcunu çevirdiği ölçüde bu oranların yüksek olması sorun teşkil etmeyecektir. Sorun olan kısım yüksek borca karşın bu borcu çevirecek finansal güce sahip olamamasıdır. Bu açıdan da optimal oranlar dışındaki bölümler de bu bakış açısı ile ilerleyebiliriz.

Bist Teknoloji Endeksinde Yer alan Şirketlerin Piyasa Çarpan Oranlarını inceleyecek Olursak;

Kaynak: FastWeb

Tablodaki sıralama, net kar marjı oranlarına göre yapılmıştır. Bu çerçevede, BIST Teknoloji Endeksi’nde en yüksek net kar marjına sahip şirketler ODINE (%4,49), HTTBT (%3,73) ve MTRKS (%3,28) olarak öne çıkmaktadır. Öte yandan, piyasa değeri/net satış oranı başlığı altında düşük değerleriyle dikkat çeken şirketler arasında INDES (0,08), ARENA (0,11) ve DESPC (0,14) yer almaktadır. Bu durum, ilgili şirketlerin piyasa değerlerine kıyasla daha yüksek satış hacmine sahip olduklarını ortaya koymaktadır.

Özetle, Borsa İstanbul Teknoloji Endeksi'nde yer alan şirketlerin finansal performansları Dupont analizi yöntemiyle incelenmiştir. Analiz kapsamında özsermaye kârlılığı (ROE), net kâr marjı, varlık devir hızı ve finansal kaldıraç oranları gibi temel göstergeler değerlendirilmiş; böylece şirketlerin operasyonel verimlilikleri, kârlılık yapılarına ve finansal stratejilerine ilişkin önemli çıkarımlar elde edilmiştir. Analiz sonuçları, ARENA, LINK ve LOGO gibi şirketlerin yüksek özsermaye karlılığı ile dikkat çektiğini ortaya koyarken; MIATK, ODINE ve LINK’in güçlü net kar marjlarıyla öne çıktığı görülmüştür. Finansal kaldıraç kullanımında ise PATEK, PENTA ve VBTYZ’nin dengeli ve sürdürülebilir bir yapı sergiledikleri anlaşılmaktadır. Ayrıca, piyasa değeri/net satış oranı gibi çarpan analizleri, bazı şirketlerin yatırımcılar açısından görece iskontolu değerlendiğini ve potansiyel fırsatlar barındırabileceğini gösterebilir.

Genel değerlendirme çerçevesinde, Türkiye teknoloji sektörünün yüksek büyüme potansiyeli ve dinamizminin, şirketlerin finansal performanslarına da yansıdığı görülmektedir. Bununla birlikte, kur dalgalanmaları, makroekonomik belirsizlikler ve likidite riskleri gibi dışsal faktörlerin, sektörün sürdürülebilir gelişimini sınırlandırabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle, yatırımcıların yalnızca şirket bazlı mikro analizlerle yetinmeyip, aynı zamanda makroekonomik verileri de dikkate alarak stratejilerini şekillendirmeleri önem arz etmektedir. Ayrıca kantitatif analizlerle belirli filtreleme yöntemleri ile sektör içerisinde araştırmaları derinleştirdiğimiz bir ortamda filtrelemeye konu olan çarpanlar kişiden kişiye göre farklılık arz edeceği gibi çıkan şirketlerin de teknik görünümler neticesinde yatırımcıların radarına girip girmemesi hususu da ayrıca takip edilmelidir. Bu açıdan Borsa İstanbul’un gerek iç gerekse dış gelişmeler ışığında ve alternatif getirili varlıklar gölgesinde fiyatlama davranışı oluşturduğu bir yerde sektör ve şirket seçimlerinde tüm şartlar dikkatli bir şekilde incelenmesi gerektiği unutulmamalıdır.