Temmuz Ayında Enflasyon 47,83%’e Yükseldi
TÜİK’in açıkladığı verilere göre enflasyon Temmuz ayında 9,49% düzeyinde oluştu. Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim ise 47,83% düzeyinde oluştu. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde enflasyon 79,60% düzeyindeydi. Böylece enflasyon 8 aylık aralıksız gerileme eğilimi ardından söz konusu artışla son 4 ayın en yüksek düzeyine ulaştı.
Öte yandan işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE aylık 8,92%, yıllık 54,32% düzeyinde gerçekleşti.
Yıllık bazdaki fiyat eğilimlerine bakıldığında en az artışın 19,31% ile konut kaleminde olduğu görülüyor. Giyim ve ayakkabı, haberleşme, ulaştırma, eğlence ve kültür, alkollü içecekler ve tütün kalemleri manşet enflasyon altında artışla negatif etki oluştursa da, bunu lokanta ve otellerdeki 82,62%, sağlıktaki 75,95%, gıda ve alkolsüz içeceklerdeki 53,57%’lik artış gölgede bırakmış oldu.
Yükselişe katkı sağlayan alt başlıkların başında petrol geliyor. Petrolde 29,04%’lük artışı 20,11%’lik aylık değişimle sebze kalemi takip ediyor. Sezon etkisiyle oteller, pansiyonlar ve benzer kalemlerdeki fiyat artışı 18,71% oldu.
Önümüzdeki süreçte Türkiye’de kur hareketleri nedeniyle daha hassas olan, küresel anlamda da etkisini hissettiren enerji fiyatları ve tahıl koridoru anlaşmasının sona ermesiyle gıda piyasasında ortaya çıkan risk yakından takip edilecek. Aylık bazdaki artışa katkı sağlayan ilk iki kalem doğrudan bu tablo ile ilgiliyken, yine bir önceki cümlede belirttiğimiz gibi kurdaki hareketler için de yeni ekonomi yönetiminin almaya devam edeceği önlemler takip edilecek.
Enflasyon raporunda yıl sonu enflasyon tahmini 58% olarak açıklanmıştı. Bu varsayımda, ABD petrolü fiyatının 2023 yılında ortalama 79,4 Dolar olacağı tahmin edilmişti. Dolayısıyla hızlı şekilde 3,5 ayın en yüksek seviyelerine ulaşan petrol fiyatlarının seyri küresel enflasyon için yakından takip edeceğimiz başlıklardan olacak.
İmalat sektöründe 36 bin iş çıkışı olurken, turizm ve eğlence sektörü sezonun avantajıyla 201 bin istihdam sağladı.
Sağlanan istihdam seviyesine göre sınıflandırıldığında negatif etki eden kalem ise 500’den fazla çalışan bulunduran büyük işletmeler oldu. Bu şirketlerde 67 bin iş çıkışı gerçekleşti.
2023 yılının verilerine baktığımızda, gerek artış miktarı, gerekse önceki aya göre değişim yönü açısından ADP verisi ile BLS’nin açıkladığı tarım dışı istihdam değişimi arasında korelasyonun sağlıklı olmadığı söylenebilir.
Örnek verecek olursak, ADP özel sektör istihdamının Haziran ayında 497 bin arttığını açıklamıştı. BLS ise tarım dışı istihdamın aynı dönemde 209 bin arttığını açıkladı. Bunun 60 bini kamu istihdamı olduğu için, çekirdek veri olarak nitelendirebileceğimiz verinin 149 bin olduğunu söyleyebiliriz.
Öte yandan ADP ile BLS’nin açıkladığı ücret artışı rakamları arasında da oldukça dikkat çekici bir makas var. İş değiştirenlerin ücretleri yıllık bazda 10%’un üzerinde artarken, iş devamı sağlayanlarda bu oran 6%’nın üzerinde. BLS verisi ise son olarak yıllık bazda 4,4%’lük artışı işaret etmişti.
Fakat bu güçlü olmayan korelasyona rağmen, veri piyasalar üzerinde etkili olmayı sürdürüyor. Güçlü veri ardından Dolar endeksinde yukarı yönlü hareket pekişti ve endeks 7 Temmuz’dan bu yana en yüksek seviyesini test etti. Swap piyasaları faiz konusunda henüz etkili bir değişim sağlamasa da, tabi Fitch’in ABD kararının da olumsuz etkisini göz ardı etmemek gerekiyor, ABD endeksleri üzerinde baskı oluşmuş durumda.
Hafta içi açıklanan ISM imalat PMI verisi gerek manşet rakam, gerekse istihdam kaleminin daralmaya devam ettiğini gösterdi. Hizmet aktivitesinin dengeleyici rolü sayesinde Temmuz ayında tarım dışı istihdam artışının 200 bin civarında olması bekleniyor. Ortalama saatlik kazançların da aylık bazda 0,3% artışla yıllık olarak 4,4%’ten 4,2%’ye baskılanması bekleniyor.