BİST Elektrik Sektörüne Bakış; 2023 Yılı Güneş Enerjisinde Yükselen Dönemin Başlangıcı mı Oluyor?

• BİST Elektrik Sektörü son zamanlarda hızla büyümesi, değişimi ve gelişimi ile dikkat çekiyor. Borsa İstanbul’da Elektrik sektörü adı altında işlem gören 25 şirket bulunuyor. Şirketlerin yılın başından itibaren getirilerine bakıldığında %167,92 getiri ile ALFAS, %43,99 getiri ile SMRTG, %37,50 ile ENJSA dikkat çekiyor. Aşağıdaki tabloda bulunan şirketlerin genel hatlarla faaliyet konularına bakacak olursak; ana şebeke üzerinden gaz yakıtların dağıtımı, elektrik üretim tesisi kurulması, fotovoltaik güneş paneli üretimi ve satışı, biyokütle kaynaklarından; fermantasyon, gazlaştırma, yakma teknolojilerini kullanarak enerji üretimi yapılması ve katı atık depolama alanlarının işletimi, Yenilenebilir enerji santrallerinin kurulumu, güneş panellerinin üretimi, çeşitli GES sistem ekipmanları satışı ve pazarlama işlemleri, mühendislik ve işçilik hizmetinin verilmesi vb. alanlarda faaliyetlerine devam ettiklerini görüyoruz. Gelişmekte olan elektrik sektöründe yalnızca elektrik üretimi yapılmadığı aşikar. Son dönemde de sıkça karşılaşmış olduğumuz güneş paneli üretimi ve yenilenebilir enerji kaynaklarının etkin kullanımı de buna örnek olarak verilebilir.

Not: 26 Temmuz 2023 kapanış verileri dikkate alınmıştır.

• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2022 yılsonunda yayınlamış olduğu Türkiye Ulusal Enerji planında 2035 yılına kadar olan hedefler belirlenmiştir. Türkiye’nin elektrik sisteminde mevcut durumda sahip olduğu ve ilerleyen dönemlerde sahip olabileceği esneklik imkanları ve yenilenebilir enerji kaynaklarındaki potansiyel dikkate alındığında rüzgar ve güneş gibi kesintili yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam elektrik üretimi içindeki paylarının yükseltilmesi öngörülmüştür. Buna göre 2035 yılında kurulu güç;
• Rüzgar enerjisinde 29,6 GW (24,6 GW kara, 5 GW deniz)
• Güneş enerjisinde 52,9 GW düzeyine yükselmektedir.
• 2020 yılında 95,9 GW olan elektrik kurulu gücü 2035 yılında 189,7 GW’a yükselmektedir. 2020 yılında kurulu güç içinde %52,0 olan yenilenebilir enerji kaynaklarının payı 2035 yılına kadar %64,7’ye ulaşmaktadır. Hidroelektrik santraller, orta-uzun dönemde 35,1GW kurulu güç değerine ulaşmaktadır. Rüzgar enerjisi kurulu gücü 29,6 GW’a ulaşmakta olup güneş enerjisi kurulu gücü 52,9 GW’a yükselmektedir.

Enerji Kaynaklarına Göre Kurulu Güç

Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

(Kurulu Güç: bir elektrik santralinin karşılayabileceği, bir elektrik şebekesinin taşıyabileceği ve bir tesisatın kaldırabileceği maksimum kapasite anlamına gelir.)

2023 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla ülkemiz kurulu gücü 104.904 MW’a ulaşmıştır. 2023 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla kurulu gücümüzün kaynaklara göre dağılımı; %30,1’i hidrolik enerji, %24,2’si doğal gaz, %20,8’i kömür, %11’i rüzgâr, %9,7’si güneş, %1,6’sı jeotermal ve %2,6’sı ise diğer kaynaklar şeklindedir. Ayrıca Ülkemizde elektrik enerjisi üretim santrali sayısı, 2023 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla 12.144’e (Lisanssız santraller dâhil) yükselmiştir. Mevcut santrallerin 751 adedi hidroelektrik, 67 adedi kömür, 362 adedi rüzgâr, 63 adedi jeotermal, 346 adedi doğal gaz, 10.064 adedi güneş, 491 adedi ise diğer kaynaklı santrallerdir.

2022 Yıl Sonuna Ait Birincil Kaynaklara Göre Santral Adetleri ve Kurulu Güç

Kaynak: TEİAŞ

• Türkiye Ulusal Enerji Planı, 2022 yılı sonunda 9,4 GW olan güneş enerjisi kapasitesinin 2035 yılına kadar 52,9 GW’a ulaşmasını hedeflemektedir. (‘’Enerji Kaynaklarına Göre Kurulu Güç’’ Tablosunda görüldüğü gibi) Bu artışla, güneş enerjisinin Türkiye’deki tüm elektrik üretimi kaynakları arasında en büyük kurulu güce sahip olması ve 2035’te payının %16,5’e çıkması anlaşılmaktadır.

Kaynaklar Bazında Elektrik Üretiminin Dağılımı

Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

XELKT TEKNİK BAKIŞ;

Grafikte de görüldüğü gibi Temmuz ayının başından itibaren yükseliş potansiyeli ivme kazanan sektörün  orta vadeli dönemde Fibonacci %61.8 seviyesi de olan 560,11 seviyesine doğru yükselişinin devam edeceğini düşünüyoruz.

→ Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı’nın da  daha önce dediği 2022 yılından sonra elektrik piyasalarında güneş enerjisinin ön planda olacağı vurgusunu hatırlatarak, 2023’de Borsa İstanbul’da Güneş Enerjisi rallisi yaşanırken, İlk tabloda belirttiğimiz gibi elektrik sektöründeki şirketlerde %167 ve %43 getiri sağlayan ALFAS ve SMRTG’ye değinebiliriz.

İklim değişiklikleri ve küresel ısınmayla beraber yenilenebilir kaynakların enerji arzı içindeki payı gün geçtikçe artmaya devam ediyor. Güneş enerjisi de bu doğrultuda öne çıkıyor. Üretim maliyetlerinin düşmesi de güneş enerjisine olan talebi artırıyor. Türkiye panel üretim kapasitesinde yaklaşık 7 bin 960 MW üretim kapasitesiyle Avrupa’da birinci, dünyada dördüncü sırada yer alıyor. Panel üretiminde dünyada ilk sırada yıllık 124 bin MW üretim kapasitesiyle Çin yer alıyor. Çin’i 14 bin MW ile Vietnam, 9 bin 200 MW ile Güney Kore takip ediyor. Ayrıca tüm AB ülkelerinin toplam üretim kapasitesi ise yıllık 3 bin 200 MW seviyesinde bulunuyor.

→ SMRTG (SMART GÜNEŞ ENERJİSİ TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA GELİŞTİRME ÜRETİM SANAYİ ve TİCARET A.Ş.)

Şirketin ana faaliyet konusuna bakıldığında, yenilenebilir enerji santrallerinin kurulumu, güneş panellerinin üretimi, çeşitli GES sistem ekipmanları satışı ve pazarlama işlemleri, mühendislik ve işçilik hizmetinin verilmesi olduğu görülmektedir. Şirketin panel üretim hatlarında, mühendislik ve projelendirme hizmeti verdiği anahtar teslim EPC projelerinde en güncel teknolojiyi takip ederek modernizasyon yatırımları ve satın alımlar gerçekleştirmektedir. Şirket Yönetim Kurulu 06.02.2023 tarihinde; uzun vadeli stratejileri doğrultusunda, operasyonel kabiliyeti ve mali gücünün yurt dışında daha verimli ve finansal açıdan daha güçlü merkezi bir çatı yapısı altında oluşturulması çerçevesinde, İspanya’da Güneş enerjisi teknolojileri alanında faaliyet gösterecek Smart Gunes Tecnologias Renovables, Sociedad Limitada ünvanlı, 50.000,00-EURO (elli bin EURO) sermaye ile yeni şirket kurulmasına ve yeni kurulacak şirketin sermayesine %100 oranında sermaye payı ile iştirak edilerek tüzel kişi ortak olunmasına karar verilmiştir. Hollanda'da yerleşik Smart Global Enterprises & Trading BV ünvanlı 50.000,00-EURO (elli bin EURO) sermayeli yeni bir şirket kurulmasına ve yeni kurulacak şirketin sermayesine %100 oranında sermaye payı ile iştirak edilerek tüzel kişi ortak olunmasına karar verilmiştir.  Şirketin yurt içinde ve yurt dışında ilerleyen büyümesi, sürdürülebilirlik çalışmaları, yeni iş ilişkileri ile gelişimini sürdüren şirketin dünyada da güneş paneli üretiminde iyi bir konumda yer alacağını söyleyebiliriz.

→ ALFAS (ALFA SOLAR ENERJİ SANAYİ ve TİCARET A.Ş)

Şirketin ana faaliyet konusuna bakıldığında, Fotovoltaik güneş paneli üretimi ve satışı olduğu görülmektedir. Şirket, birçok farklı hücre teknolojisiyle ve boyutlarıyla üretilen, farklı boyut ve enerji üretim değerlerine sahip fotovoltaik güneş panelleri üretimini gerçekleştirmektedir. Dünya çapında karlılık ve başarıyı beraberinde getiren fotovoltaik modülleri yüksek kalite, inovatif mühendislik ve teknolojilerle, hızlı müşteri desteği, uluslararası ve yerli standartlara uygun sertifikasyonlarla üretmektedir. Teknolojik gelişmeleri yakından takip eden Şirket, 158,75 mm, 166 mm ve 182 mm boyutlarında hücrelerle monokristal PERC teknolojisi ağırlıklı üretim yapmaktadır. Yüksek satın alma gücü ve yıllardır devam eden aralıksız üretim kabiliyeti ile birlikte, tedarikçileri karşısında saygın bir pozisyona yükselmiş ve bu gücünü maliyet ve tedarik avantajı olarak kullanmaktadır. Yeni pazarlara girerek satış ağını genişletmeyi hedefleyen şirket, ABD/AB pazarını bir fırsat olarak görmekte ve değerlendirmek istemektedir. Bu doğrultuda şirketin ilerleyen yıllarda da gelişiminin devam edeceğini ve yurt dışı pazarda da önemli bir konuma sahip olacağını söyleyebiliriz.