Çalkantının İçinde Ayrıntı
Uluslararası sermaye piyasaları yeni yıla çok sert virajlar dönerek başlamak zorunda kalmıştı. Yaklaşık bir buçuk ayını geride bıraktığımız 2016, birçok farklı dinamiğin finansal araçlara yön verdiği, piyasa algısının sık sık değişebildiği ve önemli dalgalanmaların izlendiği bir dönem oldu. Çalkantının geride kaldığını söylemek şimdilik mümkün değil. Ancak Şubat ayının ikinci yarısına başlarken piyasaların bir fotoğrafını çekmek, ilk çeyrek geride kalmadan önce yatırımcılara fayda sağlayabilir.
Dünya ekonomisi, Çin, petrol fiyatları, jeopolitik risk, Avrupa bankaları ve büyük merkez bankaları… Söz konusu bu dinamikler ve bunlar ile ilgili piyasa algısı, 2016’nın başlından itibaren, birlikte ya da sırayla, varlık fiyatlarının yönünü tayin etti. “Kaygı”, zaman zaman çok fazla ağırlık kazanarak yatırımcıların riskten kaçmasına yol açarken, işlerin düşünüldüğü kadar kötü gitmediği algısı piyasaların kısa süre içerisinde tam tersi pozisyonlar almaya başlamasına da neden oldu. Peki oluşan son tablo ekonomi için neye işaret ediyor?
“Dünya ekonomisi gerçekten kötü durumda mı?”
Global ekonominin, tasarruf sahiplerinin istediği hıza kavuşmamış olduğu rahatlıkla söylenebilir. 2008 krizinin hemen sonrasına benzer bir görünümde değiliz. Ancak dünya ekonomisinin birçok farklı neden ve belirsizlik ile toparlanmakta güçlük çektiği de bir gerçek.
Finansal piyasalarda algı, nadir görebileceğimiz bir hızda değişimler yaşayabilirken, reel ekonominin, ticaretin ve üretimin durumu gerçekte nedir? Piyasaların, gelen çoğu yeni bilgiye, normalde olduğundan daha derin tepkiler vermesinin temel bir dayanağı var mı?
Yukarıda, “Baltık Kuru Yük Endeksi” olarak bilinen ve hammadde taşımacılığı vasıtası ile dünya ticaretinin canlılığını görmek için kullanılan bir grafik yer alıyor. Bu endeksin önemi, dünya deniz taşımacılığı hacminin neredeyse tamamını temsil etmesi ve üyeler tarafından verilen bilgiler ile oluşturulduğu için manipüle edilememesi ile bir kat daha artıyor. Yani spekülasyona kapalı, kayıtlı firmaların verdiği taşıma bilgilerine dayanılarak oluşturan saf bir veri sunabiliyor. Endeks, demir cevheri, çimento, çelik, tahıl ve kömür gibi kuru yük taşıyan gemilerin ağırlık ve taşıdıkları hammaddeye göre hesaplanıyor.
İlgili grafikte gördüğümüz eğilim, dünya ticareti için pek olumlu ipuçları vermiyor gibi görünüyor. Yükseliş içerisinde olduğunda Baltık Kuru Yük Endeksi, gemilerin daha çok çalıştığına işaret ederken, endeksin gerilemesi, işlerin iyiye gitmediğine yönelik bir ipucu olarak değerlendirilebilir. Tablo kötü olmaktan çok, geçmişinin en dikkat çekici seviyelerine gerilemesi ile “vahim” olarak da tanımlanabilir. Çünkü hem azalan talep, hem de araç fazlalığı ile söz konusu endeks en sert düşüşlerinden birini kaydetmenin yanı sıra, tarihi düşük seviyelere de geriledi.
“Daha fazla kanıt gerekli”
Baltık borsasının 1985’den bu yana hazırladığı endeks, ticaret hacmi ile dünya ekonomisinde bir durgunluğa işaret ediyor. Ancak bunun bir felaket emaresi olduğunu söylemek çok doğru değil. Baltık Kuru Yük Endeksi dikkate alınması gereken bir gösterge olsa da, son yıllarda finansal piyasalardaki oynaklıklar gibi onun da kısa sürede yön değiştirebildiğini görebiliyoruz. Yani endeksin içerisinde bulunduğu durumu kötü bir işaret olarak alıp, dünya ekonomisinin izlenebilecek en kötü senaryoya sürüklenmesine neden olacak bir ipucu olarak değerlendirmemek şimdilik daha mantıklı görünüyor. Yılın ilerleyen dönemlerinde yine jeopolitik riskler, petrol fiyatları, dünya ve Çin ekonomisi ile birlikte büyük merkez bankalarının para politikası adımları ile global üretim ve ticaretin nasıl etkilendiği konusunun yakından izleneceğini unutmamak gerekiyor.
Ekonomisi hız kesen Çin, Avrupa’da bankaların kredibilitesinin sorgulanması, petrol fiyatlarının daha ne kadar düşebileceği sorusu, son aylarda tüccar, üretici ve yatırımcıların yeni majör adımlar atmasının önüne geçmiş olabilir ve bu da kısa vadede kararların ertelenmesinden başka bir şey de olmayabilir. Bunu yanında, piyasaların kaygılandığı konular gerçekten reel ekonomiye zarar vermeye devam da edebilir. Bu konunun hangi tarafa daha yakın olduğunu anlamak için piyasalar daha fazla kanıt toplamaya devam edecek.
Dünya ekonomisi, Çin, petrol fiyatları, jeopolitik risk, Avrupa bankaları ve büyük merkez bankaları… Söz konusu bu dinamikler ve bunlar ile ilgili piyasa algısı, 2016’nın başlından itibaren, birlikte ya da sırayla, varlık fiyatlarının yönünü tayin etti. “Kaygı”, zaman zaman çok fazla ağırlık kazanarak yatırımcıların riskten kaçmasına yol açarken, işlerin düşünüldüğü kadar kötü gitmediği algısı piyasaların kısa süre içerisinde tam tersi pozisyonlar almaya başlamasına da neden oldu. Peki oluşan son tablo ekonomi için neye işaret ediyor?
“Dünya ekonomisi gerçekten kötü durumda mı?”
Global ekonominin, tasarruf sahiplerinin istediği hıza kavuşmamış olduğu rahatlıkla söylenebilir. 2008 krizinin hemen sonrasına benzer bir görünümde değiliz. Ancak dünya ekonomisinin birçok farklı neden ve belirsizlik ile toparlanmakta güçlük çektiği de bir gerçek.
Finansal piyasalarda algı, nadir görebileceğimiz bir hızda değişimler yaşayabilirken, reel ekonominin, ticaretin ve üretimin durumu gerçekte nedir? Piyasaların, gelen çoğu yeni bilgiye, normalde olduğundan daha derin tepkiler vermesinin temel bir dayanağı var mı?
Yukarıda, “Baltık Kuru Yük Endeksi” olarak bilinen ve hammadde taşımacılığı vasıtası ile dünya ticaretinin canlılığını görmek için kullanılan bir grafik yer alıyor. Bu endeksin önemi, dünya deniz taşımacılığı hacminin neredeyse tamamını temsil etmesi ve üyeler tarafından verilen bilgiler ile oluşturulduğu için manipüle edilememesi ile bir kat daha artıyor. Yani spekülasyona kapalı, kayıtlı firmaların verdiği taşıma bilgilerine dayanılarak oluşturan saf bir veri sunabiliyor. Endeks, demir cevheri, çimento, çelik, tahıl ve kömür gibi kuru yük taşıyan gemilerin ağırlık ve taşıdıkları hammaddeye göre hesaplanıyor.
İlgili grafikte gördüğümüz eğilim, dünya ticareti için pek olumlu ipuçları vermiyor gibi görünüyor. Yükseliş içerisinde olduğunda Baltık Kuru Yük Endeksi, gemilerin daha çok çalıştığına işaret ederken, endeksin gerilemesi, işlerin iyiye gitmediğine yönelik bir ipucu olarak değerlendirilebilir. Tablo kötü olmaktan çok, geçmişinin en dikkat çekici seviyelerine gerilemesi ile “vahim” olarak da tanımlanabilir. Çünkü hem azalan talep, hem de araç fazlalığı ile söz konusu endeks en sert düşüşlerinden birini kaydetmenin yanı sıra, tarihi düşük seviyelere de geriledi.
“Daha fazla kanıt gerekli”
Baltık borsasının 1985’den bu yana hazırladığı endeks, ticaret hacmi ile dünya ekonomisinde bir durgunluğa işaret ediyor. Ancak bunun bir felaket emaresi olduğunu söylemek çok doğru değil. Baltık Kuru Yük Endeksi dikkate alınması gereken bir gösterge olsa da, son yıllarda finansal piyasalardaki oynaklıklar gibi onun da kısa sürede yön değiştirebildiğini görebiliyoruz. Yani endeksin içerisinde bulunduğu durumu kötü bir işaret olarak alıp, dünya ekonomisinin izlenebilecek en kötü senaryoya sürüklenmesine neden olacak bir ipucu olarak değerlendirmemek şimdilik daha mantıklı görünüyor. Yılın ilerleyen dönemlerinde yine jeopolitik riskler, petrol fiyatları, dünya ve Çin ekonomisi ile birlikte büyük merkez bankalarının para politikası adımları ile global üretim ve ticaretin nasıl etkilendiği konusunun yakından izleneceğini unutmamak gerekiyor.
Ekonomisi hız kesen Çin, Avrupa’da bankaların kredibilitesinin sorgulanması, petrol fiyatlarının daha ne kadar düşebileceği sorusu, son aylarda tüccar, üretici ve yatırımcıların yeni majör adımlar atmasının önüne geçmiş olabilir ve bu da kısa vadede kararların ertelenmesinden başka bir şey de olmayabilir. Bunu yanında, piyasaların kaygılandığı konular gerçekten reel ekonomiye zarar vermeye devam da edebilir. Bu konunun hangi tarafa daha yakın olduğunu anlamak için piyasalar daha fazla kanıt toplamaya devam edecek.