Makro Ekonomik Gelişmeler - 16 Mayıs 2025

ABD – Çin Anlaşması Ardından: Asya’da Çin, Avrupa ve ABD’de PMI Verileri

Geçtiğimiz hafta başında ABD ile Çin arasında sağlanan ticaret anlaşması, piyasalarda iyimserliği destekleyerek birçok varlık fiyatına yön verdi. İki ülke 90 gün süre ile karşılıklı tarifeleri 115% azalttı. Dolayısıyla ABD, Çin’e yönelik tarifeyi 30%’a getirdi.

Bu sürece şüpheler de teşvik etti. 90 gün sürenin yeterli olup olmayacağı, öte yandan iki ülkenin karşılıklı olarak ne kadar fedakarlık yapabileceği soru işaretleri oluşturdu. Bu da haftanın geri kalanında yine varlık fiyatlarında daha temkinli seyir görmemize neden oldu.

Öte yandan piyasalar hafta başındaki iyi haberi destekleyecek ek başlıklar arasa da, bu konu pek yolunda gitmedi. Çin’de Alibaba bilançosu hayal kırıklığı oluşturdu. ABD tarafında ÜFE gerileme gösterdi. Bu nedenle de önümüzdeki hafta oldukça önemli olabilir. Çin’de önemli göstergeler ve faiz kararı, Avrupa ve ABD’de PMI verileri öne çıkabilecek başlıklar olacak.

Jeopolitik başlıklarda ise İran’ın nükleer müzakerelerde anlaşmaya yakın olduğu haberleri öne çıktı. Ancak Rusya Devlet Başkanı Putin’in, İstanbul’daki müzakerelere katılmaması ardından ABD’nin Rusya’ya yönelik baskıyı artırıp artırmayacağı soruları arttı. Hindistan ile Pakistan arasındaki ateşkes, iyimserliği destekledi.

Bahsettiğimiz bu başlıklar, yine bahsettiğimiz verilere ek olarak bu hafta da takip ediliyor olacak.

ÇİN

Faizlerde İndirim Beklentisi

Çin Merkez Bankası, 1 ve 5 yıllık kredi ana faiz oranlarını son olarak Ekim 2024’te indirmişti. Bu faizler sırasıyla 3,35’ten 3,10’a ve 3,85’ten 3,60’a düşürülmüştü. Bu faiz değişikliği, 2024 yılındaki üçüncü ve son indirim olmuş, Gayrimenkul sektörünü desteklemek için atılan bu adım ardından sonra söz konusu iki faiz oranında bir daha değişiklik yapılmamıştı. Piyasa beklentisi, Salı sabahı gerçekleşecek beyanat ile iki faiz oranında da 10’ar baz puanlık indirim gelebileceği yönünde. Bu gerçekleşirse 1 yıllık kredi ana faiz oranı 3,00, 5 yıllık kredi ana faiz oranı 3,50’ye gelecek.

Banka 2025 yılında ise zorunlu karışık oranını 15 Mayıs’tan itibaren geçerli olacak şekilde 50 baz puan düşürme kararı almıştı. Ek olarak aynı tarihte 7 günlük ters repo faizi 1,5’ten 1,4’e indirildi. Diğer kısa vadeli borç araçlarında da indirim yapıldı. Gecelik borç verme faizi 2,25, haftalık 2,40, aylık 2,75’e düşürüldü. Bununla birlikte de piyasaya likidite desteği sağlanması amaçlandı.

Çin Merkez Bankası, genişleyici para politikası izleyeceğini ve likiditeyi destekleyeceğini hali hazırda duyurmuştu. Bu da faiz indirim beklentisini destekleyen görüşlerin temelini oluşturuyor. ABD ile varılan anlaşmaya rağmen, önceki döneme göre daha yüksek tarife oranları nedeniyle piyasanın desteklenmesine devam ediliyor.

Faiz indirimi (gerçekleşirse) ile gayrimenkul sektörünün desteklenme çabasının sürmesi bekleniyor.

Sanayi Üretimi, Perakende Satışlar ve Sabit Varlık Yatırımları

Geçtiğimiz hafta ABD ile Çin’in ticaret ateşkesi sonrasında piyasa destekleyici haber arayışındaydı. Ancak Alibaba bilançosu bu konuda yardımcı olmadı. Dolayısıyla haftanın ilk işlem gününde Çin’de açıklanacak veriler, Salı günü alınacak faiz kararı öncesi yakından takip edilecek.

Sanayi üretimi Mart ayında yıllık bazda 7,7% artış ile piyasa beklentisine kıyasla oldukça güçlü bir tablo sergilemişti. Şubat ayında artış 5,9% düzeyindeydi. Bu da pandemi etkilerinin izlendiği Haziran 2021’den bu yana en sert artış hızı oldu. Ayrıca artış tüm ana sektörlerce desteklendi. Büyüme için önemli katalizörlerden olan sanayi üretiminin Nisan ayında yıllık bazda artış hızını yavaşlatması ve 5,7% olması bekleniyor.

Kişisel tüketimler, dolayısıyla ekonominin canlılığı açısından önemli göstergelerden biri de perakende satışlar. Çin’de Mart ayında perakende satışlar, yıllık bazda 5,9% artarak önceki aya göre (4%) artış hızına ivme kazandırmıştı. Satışlar birçok kalemdeki artışla desteklendi. Piyasa beklentisi, Nisan ayında yıllık artış hızının 6%’ya çıkabileceği yönünde.

Sabit varlık yatırımları, altyapı ve imalatın yanı sıra, özellikle gayrimenkul sektörüne ilişkin yatırımları temsil ettiği ve büyüme için önemli katkı sağladığı için dikkatle takip edilen veriler arasında. Ülkede sabit varlık yatırımları Ocak – Mart döneminde yıllık 4,2% artış göstermiş, önceki ay verisine kıyasla sınırlı toparlanma sağlamıştı. Verinin daha kuvvetli olmasını engelleyen kalem gayrimenkul yatırımları olmaya devam ediyor. Bu kalem yıllık bazda 9,9% gerilemişti. Gayrimenkul kalemi hariç sabit varlık yatırımları 8,3% artmıştı. Piyasa beklentisi Nisan döneminde yıllık sabit varlık yatırımları artış oranının 4,3% olabileceği yönünde.

ABD

İmalat ve Hizmet PMI

ABD’de imalat PMI, Nisan ayında ilk okuma olan 50,7 puanın altında, 50,2 puan olarak açıklandı. Böylece imalat sektörü dört ay arka arkaya genişlemiş olsa da, genişleme eşiğine çok yakın oluşan sonuç dikkat çekti. Buna rağmen yeni ihracat talepleri, muhtemelen tarife etkisiyle birlikte hızlı bir düşüş yaşadı. Girdi fiyatları ise Mart ayında 2 yılı aşkın sürenin en hızlı artışını göstermesinin ardından Nisan’da bir miktar ivme kaybetti, ancak güçlü kalmayı sürdürdü.

Hizmet PMI ise Nisan ayında 50,8 ile yaklaşık 1,5 yılın en yavaş genişlemesini gösterdi. Yeni siparişlerdeki büyüme hızı zayıflarken, çıktı fiyatları yılın en sert artışını kaydetti. Dış talepte de hızlı bir düşüş dikkat çekti.

EURO BÖLGESİ

İmalat ve Hizmet PMI

Euro Bölgesi imalat PMI’ı Nisan’da 48,6 seviyesinden 49 seviyesine yükselmişti. Daralma sürse de, bu iki yılı geçen bir sürenin en yavaş daralması olmuştu. Yeni siparişler tarife etkisiyle gerilerken, üretimin hızlanması bunu telafi etmişti. Piyasa beklentisi Mayıs’ta imalat PMI’ın 49,3 puan düzeyinde oluşabileceği yönünde.

Hizmet PMI ise Nisan ayında 50,1 puana gerilemişti. Ancak sektörde 4 aydır genişleme olması dikkat çekmişti. İhracatlar azalırken, istihdam sınırlı bir artış göstermişti. Fiyatlar ise Ekim 2024’ten bu yana en yavaş artışı gösterdi. Piyasa beklentisi Mayıs’ta hizmet PMI’ın 50,5 puan düzeyinde oluşabileceği yönünde.

Almanya İmalat ve Hizmet PMI

Almanya’da imalat PMI Nisan ayında 48,4 puan düzeyinde oluşmuştu. Bu da iki buçuk yıldan fazladır görülen en yavaş daralma oldu. Üretim artış gösterirken, ihracat siparişleri de benzer yönde ilerledi. Girdi fiyatlarında ise gerileme görüldü. Piyasa beklentisi Mayıs’ta imalat PMI’ın 48,8 puan olabileceği yönünde.

Hizmet PMI Nisan’da 49 puan ile tekrar daralma bölgesine dahil olmuştu. Bir taraftan tarife gündemi, bir taraftan siyasi belirsizlikler bu tabloda etkili olmuştu. Girdi fiyatları sınırlı toparlanma gösterdi. Piyasa beklentisi hizmet PMI’ın 49,7 puan düzeyinde oluşabileceği yönünde.

TÜRKİYE

Enflasyon Raporu

Yeni haftada gözler 22 Mayıs’ta gerçekleşecek olan yılın ikinci Enflasyon Raporu sunumunda olacak. 10.30’da başlayacak olan toplantıda TCMB Başkanı Fatih Karahan sunum gerçekleştirecek ve ardından soruları yanıtlayacak.

7 Şubat 2025 tarihinde gerçekleşen yılın ilk sunumunda 2025 yıl sonu enflasyon tahmini orta noktası %24 olmak üzere, %19 ile %29 aralığına revize edilmişti. Bu yukarı yönlü güncellemenin, büyük ölçüde para politikasının doğrudan etki alanı dışında kalan unsurlardan kaynaklandığı belirtilirken yapılan revizyonun, para politikasında herhangi bir gevşeme sinyali anlamı taşımadığı da net bir şekilde ifade edildi. 2026 yılı enflasyon tahmini orta noktası olan %12 seviyesinde korunurken, 2025 tahminindeki yukarı yönlü güncellemenin beklentiler üzerindeki olası ikincil etkilerinin, sıkı parasal duruşla telafi edileceği değerlendirildi. 2027 yıl sonu enflasyon tahmini ise %8 olarak paylaşıldı ve enflasyonun orta vadede %5 seviyesinde istikrar kazanmasının hedeflendiği vurgulandı.

Perşembe günü gerçekleşecek olan sunumda ise piyasa medyan beklentisi 2025 yıl sonu enflasyon beklentisinin orta nokta olan %24 seviyesinden %28 seviyesine yükseltileceği yönünde oluştu. Piyasa katılımcıları anketi tarafına bakıldığında ise mevcut görünümde (16 Mayıs 2025) yıl sonu enflasyon beklentisi %30,35 seviyesinde bulunuyor. TCMB’nin tahmin aralığına yakın seyrettiğini söylemek mümkün. Bu nedenle TCMB’nin burada bir değişikliğe gidip gitmemesi konusunda vereceği mesajlar, hem piyasa güveni hem de gelecek döneme ilişkin projeksiyonlar açısından belirleyici olacaktır.

Son raporun yayımlandığı Şubat ayından bu yana TÜFE 39,05%’ten 37,86%’ya kadar gerileyebildi.

İNGİLTERE

Nisan Enflasyonu

İngiltere’de enflasyon Mart ayında 2,6%’ya gerileyerek Ocak ayında 10 ayın en yüksek seviyesinde oluşan 3%’ten geri çekilme eğilimini sürdürmüştü. Ancak Nisan için piyasa beklentisi oldukça yüksek. Anketler, enflasyonun Nisan’da yıllık bazda 3,3%’e çıkabileceği yönünde. Buna da aylık 1,1%’lük TÜFE artışının eşlik etmesi bekleniyor. Bunda da yoğun olarak barınma ve perakende fiyatlarındaki artışın etkili olması bekleniyor.

İmalat ve Hizmet PMI

İmalat PMI Nisan ayında 45,4 puan düzeyinde oluşurken, daralma bölgesinde seyir Eylül 2024’ten beri sürmüş oldu. Zayıf taleple üretim azalırken, istihdamda gerileme altıncı ayına girdi. Girdi fiyatları ise Aralık 2022’den beri en hızlı artışını gösterdi. Piyasa beklentisi Mayıs’ta imalat PMI’ın 46 puan düzeyinde oluşabileceği yönünde.

Hizmet PMI ise Nisan ayında 49 puan olmuş, Mart ayına göre gerileyerek tekrar daralma bölgesine girmişti. İşe alımlar gerilerken, yeni siparişler pandemiden bu yana en hızlı düşüşü gösterdi. Girdi maliyetleri ise Temmuz 2023’ten beri en hızlı artışı gösterdi. Piyasa beklentisi hizmet PMI’ın Nisan’da 50,5 puana ulaşabileceği yönünde.

AVUSTRALYA

Faiz İndirimi Beklentisi

Avustralya Merkez Bankası RBA, Nisan toplantısında 4,1 düzeyindeki politika faizini değiştirmemişti. Bu da piyasa beklentileriyle örtüşen bir karar olmuştu. RBA’nın enflasyonun sürdürülebilir şekilde hedef aralığa yaklaştığı yorumu, faiz indirim beklentilerini desteklemişti. Aynı zamanda tarifeler nedeniyle büyümeye yönelik riskler de beklentileri destekliyor. ABD – Çin arasında ticaret ateşkesi daha yüksek enflasyon riskini şimdilik arka planda bıraktı.

Nisan ayında enflasyon gerek yıllık, gerekse çeyrek bazında beklentinin üzerinde oluştu. Ancak çekirdek enflasyon yıllık bazda 2,9%’a gerileyerek hedef arağa dahil oldu. Bu da faiz indirim beklentisini destekleyen bir diğer unsur oldu.

Piyasa beklentisi politika faizinin 4,10’dan 3,85’e indirilebileceği yönünde. Swap piyasaları bu senaryoyu neredeyse kesin ihtimalle fiyatlıyor. Yıl sonu için ise 3,29 faiz düzeyi fiyatlanıyor. Bu da toplamda 80 baz puan indirim öngörüldüğünü gösteriyor.