FED'in dilini anlamak
ABD’de yılın üçüncü çeyreğinin son Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısı, taşıdığı kritik önem nedeni ile tüm dünyanın dikkatlerini üzerine çekmiş durumda. ABD Merkez Bankası’nın (FED) iki gün süren toplantısından çıkacak sonuçlar büyük bir belirsizlik yaratmıyor. Ancak, özellikle faiz artırımının ne zaman yapılacağına yönelik gelebilecek açıklamalar, 17 Eylül’de tamamlanacak FOMC toplantısının yayımlanacak kararlarında, piyasa katılımcılarının odak noktasındayer alacağını söyleyebiliriz. Endekslerden emtia fiyatlarına, Dolar’dan gelişmekte olan ülke para birimlerine kadar birçok finansal aracın değerinde yönü tayin edebilecek FED’in kullanacağı dil, ilerleyen dönemlerde uygulanacak para politikalarına ilişkin bir yol gösterici olabilir.
“Çarşamba gününün rotası”
Haftanın ilk günlerinde, daha öncede olduğu gibi büyük ihtimalle piyasalar, FED’e yönelik beklentilerin ağırlıklı olarak fiyatlandığı bir dönem geçirecek. Daha sonra Çarşamba günü TR saati ile 21.00 ile 21:30’da sert fiyat değişimleri piyasaları bekliyor diyebiliriz. Haftanın geri kalanında ise piyasaların diğer gündem maddelerinin yanında, FED’in açıklamalarına ilişkin sonuçların sindirildiği seanslar takip edilebilir. Ama öncelikle gözler FOMC beyanatında olacak.
Piyasalar ilk olarak 21:00’da para politikası beyanatı ve ekonomik projeksiyonları mercek altına alacak. Beklentiler faiz oranında bir değişiklik olmaması ve parasal genişlemenin 10 milyar Dolar azaltılması yönünde. Ekonomik tahmin rakamlarında ise yeni bir değişiklik olup olmayacağı da yine yakından takip edilecek maddeler arasında yer alıyor.
Haziran ayındaki FOMC toplantısında yayınlanan son projeksiyonlarda, FED’in enflasyon öngörülerinde büyük bir değişiklik yapmadığı, ancak işsizlik ve büyüme tahminlerini, Mart ayındaki beklentilerine göre aşağı yönlü revize ettiğini gömüştük. Özellikle işsizlik oranındaki olumlu beklenti dikkat çeken unsurlar arasında yer almıştı.
“FED’in yönlendirmesi ve faiz oranı”
Projeksiyon, tahvil alımlarının azaltılması ve faiz oranı gibi unsurların yanında, FED Başkanı JanetYellen’ın konuşması öncesinde ilgili beyanatta analiz edilecek bir başka ve kritik unsur ise, Banka’nın faiz konusundaki ileriye yönelik yönlendirmesi olacaktır. FED daha önceden, “tahvil alımları tamamen bitirildikten sonra faiz oranları ‘kayda değer bir süre’ (considerable time) daha düşük kalmaya devam edecek” ifadesini kullanarak, küresel piyasaları para politikası hakkında bilgilendiriyordu. İlgili cümle ve ifade bu kez piyasalar için üzerinde daha fazla durulması gereken bir nokta olarak dikkat çekiyor. Çünkü eğer, FED Ekim ayında varlık alımlarını bitirecekse, yılın geri kalanındaki Ekim ve Aralık toplantılarında, faiz artırımına yönelik yönlendirmesini (forwardguidance) yeniden formüle etmek isteyebilir. İşte bu noktada da, piyasalar için ipucu verebilecek kritik adım, “tahvil alımları tamamen bittikten sonra faiz oranları ‘kayda değer bir süre’ daha düşük kalmaya devam edecek” cümlesindeki ‘kayda değer bir süre’ ifadesinin çıkarılması olabilir. FED’in 2015 ortalarında faiz artırımına gidebileceği yönündeki beklenti, söz konusu ifadenin çıkarılması ile daha yakın bir tarihte faiz artışının yapılabileceği beklentilerine zemin oluşturabilir. Bu paralelde de Dolar’da değer kazanımları izlenebilir. Ancak “considerable time” kısmının FOMC beyanatında yer almaya devam ettiğinin görülmesi, Banka’nın faiz artırımı için acele etmeyeceği düşüncesine destek verebilecekken, ABD’nin para birimi düşüşler yaşayabilir.
“İstihdam rakamları daha sönük”
Eğer FED faiz artışı konusunda daha temkinli davranmak isteyecekse, bunun nedenlerinden birisi de son istihdam verileri olabilir. Tarım dışı istihdam değişimi verisi Ağustos ayında 200 bin seviyesinin altında inerek, son 4 aylık trendini, beklentilerin çok altında kalan bir istihdam artışına işaret ederek bozdu.
Tarım dışı istihdam değişimi datalarındaki bu olumsuz sinyalin yanında, haftalık işsizlik maaşı başvurularını gösteren istihdam talepleri verisinin de, genel anlamda aşağı yönlü olumlu seyrinin dışında, son haftalarda pek de iyi ipuçları vermediğini ifade edebiliriz. Ancak bu rakamları FED’in nasıl okuduğu öncelikle önem taşıyacak. Eğer FED, genel olumlu seyir içerisinde son göstergelerin geçici olduğu görüşünde ise, ileriye yönelik yönlendirmesinde faiz artışı konusunda daha güçlü mesajlar verebilir. Ancak söz konusu dataların istihdamda kötü bir sürecin başlangıcı olabileceği yönünde kaygılar taşıyan bir FED, erken bir faiz artırımı konusunda çok istekli olamayacaktır.
“Yellen kürsüye geliyor”
TR saati ile 21.00’da yapılacak beyanatın ardından dikkatler 21:30’da başlaması planlanan FED’in basın konferansında olacak. Banka’nın Başkanı Janet Yellen mikrofonun arkasına geçerek önce, alınan kararların açıklamasını yapacak, sonrasında ise soru-cevap kısmına geçilerek, gazetecilerden gelecek olan sorular, Yellen’ın cevapları ile birlikte yakından analiz edilmeye çalışılacak. Bu noktada basın mensuplarından gelecek sorular FOMC beyanatındaki faktörlere göre şekilleneceği için, konferansın tonu da bu unsurlara bağlı olarak değişebilir. Ancak tabi ki basın toplantısında da piyasaların yapmaya çalışacağı şey, faiz artırımının ne zaman yapılacağına ilişkin ipuçları yakalamak için çabalamak olacak.
“Altın ve Dolar gibi varlıklar nasıl etkilenebilir?”
Çarşamba günü FOMC beyanatı ve Yellen’ın açıklamaları ile piyasalar yeni bir denklem ile çalışmaya başlayabilir. FED’in 2015’in ortalarında faiz artıracağı beklentisinin, daha yakın ya da uzak bir tarihe doğru kayması, piyasalarda sert hareketlere neden olabilir. FED’in faiz artışı konusunda daha ciddi olduğu mesajını vermesi Dolar’da yükselişlerin sürmesini destekleyebilecekken, spot altın bu gibi bir durumda üzerinde daha fazla baskı görebilir. Türk Lirası ise gelişmekte olan ülke para birimleri ile birlikte kayıplarını genişletebilir. Ancak FOMC toplantısından ve Yellen’ın konuşmasından çıkacak sonuçlar faiz artırımının ötelenebileceği şeklinde yorumlanırsa, Dolar’ın bir süre daha yükselişlerini sınırlayacağı düşüncesi hakim olabilir. Altın, bu gibi bir durumda yukarı yönlü destek alabilecekken, Lira ise kendine değer kazanımı için alan bulabilir.
“Çarşamba gününün rotası”
Haftanın ilk günlerinde, daha öncede olduğu gibi büyük ihtimalle piyasalar, FED’e yönelik beklentilerin ağırlıklı olarak fiyatlandığı bir dönem geçirecek. Daha sonra Çarşamba günü TR saati ile 21.00 ile 21:30’da sert fiyat değişimleri piyasaları bekliyor diyebiliriz. Haftanın geri kalanında ise piyasaların diğer gündem maddelerinin yanında, FED’in açıklamalarına ilişkin sonuçların sindirildiği seanslar takip edilebilir. Ama öncelikle gözler FOMC beyanatında olacak.
Piyasalar ilk olarak 21:00’da para politikası beyanatı ve ekonomik projeksiyonları mercek altına alacak. Beklentiler faiz oranında bir değişiklik olmaması ve parasal genişlemenin 10 milyar Dolar azaltılması yönünde. Ekonomik tahmin rakamlarında ise yeni bir değişiklik olup olmayacağı da yine yakından takip edilecek maddeler arasında yer alıyor.
Haziran ayındaki FOMC toplantısında yayınlanan son projeksiyonlarda, FED’in enflasyon öngörülerinde büyük bir değişiklik yapmadığı, ancak işsizlik ve büyüme tahminlerini, Mart ayındaki beklentilerine göre aşağı yönlü revize ettiğini gömüştük. Özellikle işsizlik oranındaki olumlu beklenti dikkat çeken unsurlar arasında yer almıştı.
“FED’in yönlendirmesi ve faiz oranı”
Projeksiyon, tahvil alımlarının azaltılması ve faiz oranı gibi unsurların yanında, FED Başkanı JanetYellen’ın konuşması öncesinde ilgili beyanatta analiz edilecek bir başka ve kritik unsur ise, Banka’nın faiz konusundaki ileriye yönelik yönlendirmesi olacaktır. FED daha önceden, “tahvil alımları tamamen bitirildikten sonra faiz oranları ‘kayda değer bir süre’ (considerable time) daha düşük kalmaya devam edecek” ifadesini kullanarak, küresel piyasaları para politikası hakkında bilgilendiriyordu. İlgili cümle ve ifade bu kez piyasalar için üzerinde daha fazla durulması gereken bir nokta olarak dikkat çekiyor. Çünkü eğer, FED Ekim ayında varlık alımlarını bitirecekse, yılın geri kalanındaki Ekim ve Aralık toplantılarında, faiz artırımına yönelik yönlendirmesini (forwardguidance) yeniden formüle etmek isteyebilir. İşte bu noktada da, piyasalar için ipucu verebilecek kritik adım, “tahvil alımları tamamen bittikten sonra faiz oranları ‘kayda değer bir süre’ daha düşük kalmaya devam edecek” cümlesindeki ‘kayda değer bir süre’ ifadesinin çıkarılması olabilir. FED’in 2015 ortalarında faiz artırımına gidebileceği yönündeki beklenti, söz konusu ifadenin çıkarılması ile daha yakın bir tarihte faiz artışının yapılabileceği beklentilerine zemin oluşturabilir. Bu paralelde de Dolar’da değer kazanımları izlenebilir. Ancak “considerable time” kısmının FOMC beyanatında yer almaya devam ettiğinin görülmesi, Banka’nın faiz artırımı için acele etmeyeceği düşüncesine destek verebilecekken, ABD’nin para birimi düşüşler yaşayabilir.
“İstihdam rakamları daha sönük”
Eğer FED faiz artışı konusunda daha temkinli davranmak isteyecekse, bunun nedenlerinden birisi de son istihdam verileri olabilir. Tarım dışı istihdam değişimi verisi Ağustos ayında 200 bin seviyesinin altında inerek, son 4 aylık trendini, beklentilerin çok altında kalan bir istihdam artışına işaret ederek bozdu.
Tarım dışı istihdam değişimi datalarındaki bu olumsuz sinyalin yanında, haftalık işsizlik maaşı başvurularını gösteren istihdam talepleri verisinin de, genel anlamda aşağı yönlü olumlu seyrinin dışında, son haftalarda pek de iyi ipuçları vermediğini ifade edebiliriz. Ancak bu rakamları FED’in nasıl okuduğu öncelikle önem taşıyacak. Eğer FED, genel olumlu seyir içerisinde son göstergelerin geçici olduğu görüşünde ise, ileriye yönelik yönlendirmesinde faiz artışı konusunda daha güçlü mesajlar verebilir. Ancak söz konusu dataların istihdamda kötü bir sürecin başlangıcı olabileceği yönünde kaygılar taşıyan bir FED, erken bir faiz artırımı konusunda çok istekli olamayacaktır.
“Yellen kürsüye geliyor”
TR saati ile 21.00’da yapılacak beyanatın ardından dikkatler 21:30’da başlaması planlanan FED’in basın konferansında olacak. Banka’nın Başkanı Janet Yellen mikrofonun arkasına geçerek önce, alınan kararların açıklamasını yapacak, sonrasında ise soru-cevap kısmına geçilerek, gazetecilerden gelecek olan sorular, Yellen’ın cevapları ile birlikte yakından analiz edilmeye çalışılacak. Bu noktada basın mensuplarından gelecek sorular FOMC beyanatındaki faktörlere göre şekilleneceği için, konferansın tonu da bu unsurlara bağlı olarak değişebilir. Ancak tabi ki basın toplantısında da piyasaların yapmaya çalışacağı şey, faiz artırımının ne zaman yapılacağına ilişkin ipuçları yakalamak için çabalamak olacak.
“Altın ve Dolar gibi varlıklar nasıl etkilenebilir?”
Çarşamba günü FOMC beyanatı ve Yellen’ın açıklamaları ile piyasalar yeni bir denklem ile çalışmaya başlayabilir. FED’in 2015’in ortalarında faiz artıracağı beklentisinin, daha yakın ya da uzak bir tarihe doğru kayması, piyasalarda sert hareketlere neden olabilir. FED’in faiz artışı konusunda daha ciddi olduğu mesajını vermesi Dolar’da yükselişlerin sürmesini destekleyebilecekken, spot altın bu gibi bir durumda üzerinde daha fazla baskı görebilir. Türk Lirası ise gelişmekte olan ülke para birimleri ile birlikte kayıplarını genişletebilir. Ancak FOMC toplantısından ve Yellen’ın konuşmasından çıkacak sonuçlar faiz artırımının ötelenebileceği şeklinde yorumlanırsa, Dolar’ın bir süre daha yükselişlerini sınırlayacağı düşüncesi hakim olabilir. Altın, bu gibi bir durumda yukarı yönlü destek alabilecekken, Lira ise kendine değer kazanımı için alan bulabilir.