Borsa Nedir? Borsada Nasıl İşlem Yapılır?

Borsa terimi, halka açık şirketlerin hisse senetlerinin ya da tahvil-bono türünden borçlanma araçlarının ihraç edildiği ve sonrasında sürekli olarak ikincil piyasada alınıp satılabildiği piyasaları ifade eder. Bunun dışında vadeli kontratlar ve opsiyonlar sözleşmeleri gibi türev ürün denilen finansal enstrümanlara ait işlemler de yine borsalar üzerinden yapılabilir.

Bu yazımızda “Borsa nedir?” başta olmak üzere, borsaya yeni başlayanların en çok merak ettiği sorulara yanıt bulacak ve borsaya yeni başlayanların bilmesi gerekenleri ana hatları ile inceleyeceğiz.

Borsa Nedir? Borsanın Tanımı ve Tarihsel Gelişimi

Yatırım yapmaya yeni başlayanların zihninde ilk olarak beliren soruların başında “Borsa ne demek?” suali gelmektedir. İtalyanca “borsa” veya Fransızca “bourse” sözcüğünden dilimize geçen ve köken itibariyle “menkul kıymet pazarı” anlamına gelen borsa kelimesi en geniş anlamıyla hisse senedi benzeri menkul kıymetlerin arz ve talebinin karşılaştığı (alıcı ve satıların bir araya geldiği) fizikî ya da elektronik her türlü mekân için kullanılır. Ancak Türkiye’de yaşayan biri için borsa kelimesinin yaptığı ilk çağrışım Borsa İstanbul’dur.

Borsa İstanbul 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na dayanarak kurulmuş, özel hukuk tüzel kişiliğini haiz bir yapıdır. Sermaye piyasalarının ve kurumlarının işleyiş kuralları SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından belirlenir. Ancak Borsa İstanbul da yetkili olduğu konu ve alanlarda kendi iç düzenlemelerini yapabilmektedir.

Bu bağlamda “Borsa İstanbul nedir?” sorusuna öz olarak; sermaye piyasası araçlarının, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve belirlenmiş diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin; rekabetçi, şeffaf, etkin, dürüst ve istikrarlı bir ortamda alınıp satılmasını sağlamak üzere organize olmuş merkezi bir pazar şeklinde yanıt verilebilir.

· Borsanın Tarihsel Gelişimi

Türkiye’de borsanın tarihsel gelişimine baktığımızda, Cumhuriyet sonrası borsada ilk reformun 1923 yılında Adil Bey tarafından yapıldığını görürüz. İlerleyen yıllarda 1447 Sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesi ile birlikte “İstanbul Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsası” kurulmuştur.

Günümüz Borsa İstanbul’un selefi denilebilecek İMKB (İstanbul Menkul Kıymetler Borsası) ise, ilk işlemlerine 3 Ocak 1986 tarihinde Karaköy, Eren Han’da başlamıştır. 1986’dan 2013 yılına kadar İMKB ismiyle işlemlerin sürdüğü borsa, 2013 senesinde “(İAB) İstanbul Altın Borsası” ile tek bir çatı altında birleştirilerek BİST (Borsa İstanbul) ismini almıştır.

· Borsa Türleri

Borsa İstanbul bünyesinde teşkilatlanmış birçok borsa türü ve yine bu borsalara ait alt pazar yapıları teşekkül etmiştir.

Buna göre Pay Piyasası çatısı altında halka açık şirketlerin hisse senetleri başta olmak üzere, borsa yatırım fonları, yatırım kuruluşu varant ve sertifikaları, gayrimenkul ve emtia sertifikaları; Borçlanma Piyasası altında, gerek özel şirketlerin gerekse Hazine’nin ihraç ettiği borçlanma senetleri, kira sertifikaları ve Eurotahviller; Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası bünyesinde ise vadeli kontrat ve opsiyon sözleşmeleri alınıp satılır.

· Borsanın Amacı ve İşleyişi

Borsa İstanbul gibi organize piyasa yapılanmalarının ana amacının, öncelikli olarak yatırımcılar ile fon talep eden şirketlerin güvenilir bir ortamda bir araya gelmelerini sağlamak olduğu söylenebilir. Bu bağlamda ilgili menkul kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde, şeffaf, etkin rekabetçi, dürüst ve istikrarlı bir ortamda alınıp satılabilmesine imkân tanıyacak pazarlar bulunmaktadır.

Borsanın işleyişi, milyonlarca yatırımcının farklı aracı kurumlar üzerinden piyasaya gönderdikleri alım-satım emirlerinin Borsa İstanbul’a iletilmesi ve dolayısıyla tek bir merkezde eşleşmesi üzerine kuruludur. 

Diğer yandan yatırımcıların sahip oldukları tüm hisse senetleri MKK’de (Merkezi Kayıt Kuruluşu) yatırımcının kendi namına kaydolur ve güvenle saklanır.

Borsanın Faydaları

Borsanın doğrudan ve dolaylı olarak ülke ekonomisine kalkınmasına ve ülke insanın refahının artmasına yönelik birçok faydası vardır.

Borsa sayesinde, küçük-büyük tasarruf sahipleri, her biri şirket sermayesinin belirli bir payını temsil eden hisse senetlerini almak yoluyla şirketlerin ortağı olabilme fırsatına sahip olmakta ve bu yolla ülke üretiminde pay sahibi olan şirketlerin kârlılık ve büyümelerinden faydalanabilmektedir.

Şirketler ise, borsalar sayesinde gerek özsermaye gerekse bankalar gibi herhangi bir aracı olmaksızın doğrudan fon arz edenlerden borçlanma yoluyla finansman sağlayabilme fırsatına sahip olurlar.

Yine borsa sayesinde sermaye mülkiyetinin geniş bir toplum tabanına yayılması sağlanır. Borsanın müteşebbisler için oluşturduğu alternatif finansman sağlama imkânı yatırımların artışına hız katarken, makroekonomik açıdan da ülkenin milli gelir büyümesine katkı sunar.

Yeni Başlayanlar için Borsada Bilinmesi Gerekenler

Borsaya yeni giren birisi için en önemli hususlardan birisi “borsa mantığı nedir? sorusuna yönelik zihninde genel bir çerçeve çizbilmektidir. Esasında borsanın mantığı temelde basittir: Değeri milyon ya da milyar liralarla ifade edilecek şirket sermayeleri, her biri eşit düzeyde mülkiyeti temsil edecek düzeyde çok sayıda paya bölünür ve bu paylar ilk etapta birincil piyasa işlemleri ile halka arz edilir. Ardından ise, söz konusu bu payların arz ve talebi Borsa İstanbul Pay Piyasasında, piyasanın açık olduğu süreler içerisinde karşı karşıya gelmek suretiyle alınıp satılır. 

Hisse alımında yatırımcıların temel motivi, şirketlerin başarılı bir performans göstermesi sonucunda ortaya çıkması beklenen piyasa değeri artışından sermaye kazancı sağlayabilmek ve/veya dağıtılan temettüler sayesinde kârdan pay alabilmektir. Uzun vadeli perspektiften bakıldığında, gerek piyasa değerindeki artış gerekse temettülerden elde edilecek verimlilik, şirketlerin değer yaratabilmesi ve başarı bir finansal performans ortaya koyabilmeleri ile ilişkilidir.

Buna rağmen Borsa İstanbul’da yatırıma yeni başlayanların gerek piyasanın işleyişi gerekse hisse senetlerinin yatırımcı açısından ne gibi haklar taşıdığı hakkında biraz daha detaylı bilgi sahibi olmaları önemlidir.

Diğer taraftan borsa yatırımı, aynı zamanda entelektüel bir uğraştır; çünkü piyasalar, sosyal bir mekanizmanın bir uzantısı olmak bakımından son derece dinamik, etkileşimli ve değişken bir yapıya sahiptir. Teorik olarak borsa hakkında her şey öğrenilse bile, bu bilginin pratiğe başarılı bir şekilde uygulanması derin bir tecrübe ile gerektirmektedir.

Şimdi borsaya yeni başlayanlara rehber olması maksadıyla bilinmesi gereken bazı hususlara kısa kısa değinelim.

Borsa Devre Kesici Nedir?

Herhangi bir sermaye piyasası aracında, işlemlerin geçici bir süre için durdurulması sürecine devre kesici uygulaması deniliyor.

Herhangi bir sermaye piyasası aracının gün içi fiyat değişimi, Borsa İstanbul tarafından belirlenmiş olan eşik değerlere (oranlara) ulaşır veya o değeri aşarsa, ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri için çok fiyat-sürekli müzayede sistemine ara verilir ve söz konusu sermaye aracı geçici süre ile emir toplama aşamasına (tek fiyat yöntemi uygulaması) alınır.

Borsada Halka Arz Nedir?

Bir şirket paylarının satın alınmasına yönelik her türlü yoldan yapılan çağrıyı ve bu çağrı neticesinde yapılan pay satış sürecini kapsayan sürecin tamamı halka arz olarak bilinir.

Özelikle son yıllardaki yüksek enflasyon ve düşük faiz ortamının borsaya olan ilgiyi artırmasıyla birlikte hem pay piyasasındaki yatırımcı tabanında genişleme, hem de halka arz olan şirket sayısında gözle görülür bir artış yaşanmıştır. MKK (Merkezi Kayıt Kuruluşu) verilerine göre hâlihazırda pay piyasasındaki yatırımcı sayısı 4 milyon sınırını aşarken, TSPB (Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği) raporuna göre 2022 yılında 40 şirket halka olmuş ve gerçekleşen halka arzlardan 18,8 milyar olarak hasılat sağlanmıştır.

Hisse Senedi Nedir? Hisse Senedine Nasıl Yatırım Yapılır?

Pay senedi olarak da bilinen hisse senetleri, bir şirket sermayesinin belirli bir nominal değere göre bölünmüş her bir parçasını ifade eder. Örneğin 1 milyon ödenmiş sermayesi bulunan ve beher hisse senedinin nominal değeri 1 TL olan bir şirketin her bir payı, o şirket mülkiyetinin 1 milyonda birini temsil edecektir.

Borsadan hisse senedi satın alan yatırımcılar, söz konusu hisse senedini elinde tuttukları müddetçe, sahip oldukları pay nispetinde;

• kârdan pay alma,
• bedelsiz sermaye artırımına katılma,
• bedelli sermaye artırımı durumda rüçhan
• tasfiye hâlinde tasfiyeden pay alma,

 gibi mâli haklara sahip olmaktadırlar.

Ayrıca hisse sahiplerinin mâli hakları dışında;

• genel kurula katılma,
• genel kurulda oy kullanma
• bilgi alma,

türünden idari hakları da bulunmaktadır.

Hisse senedi yatırımı yapmak için herhangi bir alt sınır yoktur. Herhangi bir yetkili aracı kurumda açtırılacak Borsa Yatırım Hesabı üzerinde kolayca hisse senedi alınıp-satılabilir.

Borsa Endeksleri ve Anlamları

Borsa endeksleri, seçilen bir hisse senedi grubunun veya diğer varlıkların ortalama fiyat hareketlerini takip eder.

Bir borsa endeksinin performansını izlemek, borsanın genel ya da sektörel gidişatını görmenin pratik bir yoludur. Ayrıca hesaplanan borsa endeksleri kimi türev araçlara dayanak varlık oluştururken, yatırım fonları gibi kolektif yatırım araçları için de karşılaştırma ölçütü işlevi görür.

Örneğin BİST 100 endeksi, hisse senedi piyasasında kullanılan temel bir göstergedir ve borsada işlem gören şirketler arasından belirli kriterlere göre seçilen 100 şirketin ağırlıklı ortalama getirisini yansıtmaktadır.

Borsada İşlem Gören Enstrümanlar

TSPB raporuna göre 2024 Ocak ayı itibariyle Borsa İstanbul Pay Piyasası altındaki Yıldız Pazar’da 257, Ana Pazar’da 221, diğer pazarlarda ise 61 şirket hissesi; Yapılandırılmış Ürünler ve Fon Pazarı’nda ise çok sayıda varant, sertifika ve borsa yatırım fonu işlem görmektedir.

Borçlanma Araçları Piyasası’nda ise, kamu borçlanma araçları, özel sektör borçlanma araçları, kira sertifikaları, repo, eurotahvil gibi yatırım araçları bulunur.

Diğer yandan VİOP (Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası) bünyesinde ise farklı dayanak varlıklar üzerine yazılmış vadeli kontratlar ve opsiyon sözleşmeleri alınıp satılabilmektedir.

Temel ve Teknik Analiz Nedir?

Borsa yatırımcıları, yatırım stratejilerini geliştirirken temel ve teknik analiz denilen iki farklı analiz yönteminden birini kullanırlar.

Temel analiz, bir hissenin gerçek değerini belirlemek için kapsamlı bir finansal inceleme neticesinde yapılan bir menkul kıymet değerleme yöntemidir. Temel analizdeki amaç, bir şirketin finansal sağlığını, yönetim kalitesini ve büyüme beklentilerini analiz ederek şirket hissesine makul bir değer biçebilmektedir.

Teknik analiz ise, geçmiş fiyat ve işlem hacmi gibi verilerden yola çıkarak bir yatırım stratejisi geliştirme çalışmasını içerir ve piyasalardaki fiyatlamaların her şeyi hesaba kattığı varsayımına dayanır. Buna göre fiyat hareketlerini inceleyen teknik analistler, bu hareketlerdeki trendleri, oluşan formasyonları, ortalamaları ya da matematiksel formüllerle geliştirilmiş indikatör ve osilatörleri kullanmak suretiyle piyasanın gideceği yönü öngörmeye çalışarak alım-satım yapmaya uygun seviyeleri belirlerler.

Gerek temel analiz gerekse teknik analiz yöntemi, yatırım kararı alırken birbirinden bağımsız olarak kullanılabileceği gibi, bir arada da kullanılabilir.

Borsa Nasıl Çalışır?

Her türlü yatırım aracından kâr elde edebilmek, ilgili yatırım aracının ucuzdan alınıp pahalıya satılması ya da açığa satışta olduğu gibi pahalıdan satılıp ucuza tekrar alınması mantığı üzerine kuruludur. Yatırım işlemlerinde, bu türden bir işlemle sağlanan kâra, sermaye kazancı denilir.

Öte taraftan şirketler faaliyetleri neticesinde elde ettikleri kârın, dağıtılabilir kısmını ortaklarına dağıtma kararı aldıkları takdirde yatırımcılara temettü ödemesi yaparlar. Sermaye kazancı elde etmek için yatırımcının ellerindeki hisseyi satmaları gerekir. Ancak temettü geliri sağlayan yatırımcıların ortaklık statüleri devam eder.

Tüm borsa yatırımcıları, çalıştıkları aracı kurumların işlem platformları üzerinden alım-satım emri gönderirler. Söz konusu alım-satım emirleri Borsa İstanbul’a iletilerek tek bir merkezde toplanır ve eşleşir. Hangi emrin önce işleme alınacağı öncelik kuralına göre belirlenir. Buna göre alış emirlerinde en yüksek, satış emirlerinde ise en düşük satış teklifleri en önce işleme konulur. Aynı fiyat seviyesinden iletilen emirler arasındaki sıralama ise, zaman önceliği prensibine göre yapılır.

Borsada Yatırım Yapmak için Gerekli Olanlar

Borsada yatırım yapmak teknolojinin de gelişmesiyle birlikte artık düne göre çok daha kolay, güvenli ve hızlı bir hâle gelmiştir. Borsa Hesabı bulunan yatırımcılar internet bağlı bulundukları her yerden borsa yatırımı yapabilirler.

Borsaya Nasıl Başlanır? Borsaya Nasıl Girilir?

Borsa işlem yapmak ve borsa yatırımı yapmaya başlamak için yapılması gereken tek şey, borsada aracılık yetkisi bulunan bir aracı kurum Borsa Hesabına sahip olmaktır.

Borsada Yatırım Yapmanın Avantajları Nelerdir?

Borsa uzun vadeli bir yatırım mecrasıdır ve yeterli düzeyde araştırma ve bilgi düzeyine sahip olunarak uzun vadeli bakış açısıyla yapılan yatırımlar, tasarruf sahiplerine birçok avantaj sunmaktadır:

Sermaye Kazancı: Büyüyen, değer üreten ve iyi bir finansal performans ortaya koyan şirket hisselerinin uzun vadede yükseliş eğiliminde olması beklenir. Fiyat yükselişi yatırımcıya sermaye kazancı sağlar.

Temettü Geliri: Kâr eden şirketler, elde ettikleri kâr ile yeni yatırımlar yapabileceği gibi, kârlarını ortaklarına dağıtma yolunu da seçebilirler. Özellikle istikrarlı bir temettü geçmişine sahip, olgun yapılı şirketlere yapılan yatırımlar, kâr payı dağıtımı yoluyla ortaklarına düzenli gelir sağlayabilirler.

Çeşitlendirme: Borsada farklı sektörlere ait yüzlerce şirket hissesi ve farklı türde yatırım araçları bulunur. Bu sebeple borsadaki büyük-küçük her ölçekteki yatırımcı, tasarruflarını tek bir araca yöneltmektense, birçok farklı enstrüman arasında dağıtabilme olanağına sahiptirler.

Likidite: Borsalar genel olarak likiditesi yüksek yatırım sahalarıdır. Örneğin bir gayrimenkul yatırımınız varsa, bunu istediğiniz anda ve istediğiniz ölçekte nakde dönüştüremeyebilirsiniz. Ancak sahip olduğunuz hisse senetlerini, derinlik olduğu takdirde, borsanın açık olduğu her anda hızlıca satıp nakde çevirebilmeniz mümkündür.

Borsada Yatırım Yapmanın Riskleri Neler? Nasıl önlenebilir?

Her türlü yatırım aracı çeşitli risklere farklı düzeylerde maruzdur. Hatta hiç yatırıma yönlendirilmeyip nakit olarak tutulan tasarruflar bile satın alma gücünde kayıp riskiyle karşı karşıyadır.

Borsa yatırımı ya da daha spesifik ele alacak olursak hisse senetleri ise doğası gereği riskli varlık sınıfında değerlendirilir.

Borsada karşı karşıya olunan riskleri ise kabaca sistematik ve sistematik olmayan riskler olarak iki türe ayırabiliriz.

Buna göre sistematik risk, tüm ekonomiyi olumsuz etkileyen ve genel olarak borsanın düşüşe girmesine neden olabilecek ekonomik kriz ortamı, likidite daralması veya ülkenin politik durumunun yatırım araçlarının fiyatını etkilemesi türünden risklerdir.

Sistematik olmayan risk ise, şirketler özelinde ortaya çıkan durumlara atfen yapılan bir tanımlamadır. Örneğin şirket performansının herhangi bir sebepten ötürü beklenenin altına düşmesi, finansal durumu etkileyecek yönetim değişiklikleri ve şirket hakkında oluşabilecek önemli ticari davalar şirket özelinde karşımıza çıkabilecek türden risklerdir.

Hayatta olduğu gibi yatırımda da riskleri tümden yok etmek mümkün olmasa da, riskler ölçülmek suretiyle yönetilebilir.

Sistematik olmayan riski yönetmenin en bilinen yolu ise “çeşitlendirme” yapmaktan ya da deyimleşmiş hâliyle “yumurtaları aynı sepete koymamaktan” geçer.

Sistematik risk ise yatırımları farklı piyasalar arası çeşitlendirme, VİOP gibi türev piyasalarda hedging (korunma) yapma, belirlenen bir yatırım stratejisine sadık hareket etme veya piyasa dalgalanmaları karşısında nasıl bir yol izleneceğinin önceden planlaması gibi önlemler ile yönetilebilir.

Borsada İşlem Yapmanın Adımları: Borsa Giriş Yapacaklar İçin Temel Bilgiler

Paranızı vadeli mevduat hesabında değerlendirmek için nasıl ki bir banka hesabı açtırmanız gerekiyorsa, borsada işlem yapamaya başlamanın ilk adımı da, SPK tarafından borsada aracılık yetkisi bulunan bir aracı kurumda Borsa Hesabı açtırılmasıdır. GCM Yatırım’da Borsa Hesabı açtırmak için başvuru sayfamızdaki formu eksiksiz doldurmanız yeterlidir.

Hesap açılış süreci genel olarak kimlik teyidi yapılması, çerçeve sözleşmelerinin imzalanması ve asgari içeriği SPK tarafından belirlenen uygunluk ve yerindelik testlerinin yatırımcıya uygulanmasından ibarettir. Söz konusu bu testler yatırımcıya sunulacak aracılık hizmetinin riskleri hakkında yatırımcının yeterli düzeyde bilgi ve tecrübe sahibi olup olmadığının tespitine yöneliktir.

Bu süreçler tamamlandığında, yatırımcılar hesaplarına para yatırmak suretiyle diledikleri tutarlarla borsa yatırımı yapmaya başlayabilirler.

Borsada İşlem Yapmak İçin Gerekli Olanlar

Borsa hesabınız açıldıktan sonra giriş bilgilerinizle doğrudan web platformumuz üzerinden işlem yapabileceğiniz gibi, dilerseniz iOS ya da Android uygulamalarımızı mobil cihazlarınıza indirerek de alım-satım işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.

Borsada İşlem Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Borsa işlem yapmadan önce, borsanın temel işleyiş prensip ve kurallarının, hangi emir türünün nasıl ve hangi durumda kullanılacağının ve farklı seans bölümlerindeki emir eşleşme mekanizmasının nasıl işlediğinin yatırımcı tarafından kavranmış olması önemlidir. Bunları öğrenmek için, gerçek hesabınız açılana kadar deneme hesabı üzerinden alım-satım pratikleri yapabilirsiniz.

Öte taraftan borsada işlem yaparken hisselerin arkasında şirketler olduğunu unutmamalı; dolayısıyla yatırım yapacağınız şirketin ne iş yaptığını, geçmiş performansını ve yapmakta olduğu ya da yapmayı planladığı yatırımları ve bu yatırımların şirketin gelecek kârlılığına nasıl etki edeceğini alım-satım yapmadan önce araştırmalısınız. KAP  (Kamuyu Aydınlatma Platformu) üzerinden yatırım yapmayı düşündüğünüz şirket ile ilgili özet bilgilere, finansal durum ve faaliyet raporlarına, olağan ve olağan üstü durumlar hakkında yapılan açıklamalara ulaşabilirsiniz.

Son olarak borsada işlem yaparken lisanslı yatırım uzmanlarının ve aracı kurumların araştırma departmanlarının hazırladığı raporları incelemek de yatırım kararı alırken size ışık tutacaktır.

Ayrıca tüm bunların dışında, her konuda olduğu gibi, borsa yatırımı yaparken de bu işte uzman olmayan kimselerin yönlendirmelerine göre hareket edilmemesi borsada işlem yaparken dikkat edilmesi gereken hususlar arasındadır.

Borsada Fiyatlar Neden Düşer? Neden Yükselir?

Borsaya yeni başlayanların en çok merak ettikleri konulardan birisi de “Borsada fiyatlar neye göre yükselir ve neden düşer?” sorusu…

Öncelikle borsadaki fiyatların serbest piyasa koşulu altında, siz ve sizin gibi birçok bireysel ya da kurumsal yatırımcının herhangi bir yatırım aracını almaya ya da satmaya razı oldukları farklı fiyat tekliflerini borsaya iletmeleri ve söz konusu bu tekliflerin öncelik kuralları gözetilerek eşleşmesi neticesinde oluştuğunu hatırlatmak gerekiyor. Diğer bir ifadeyle, tüm serbest piyasalarda olduğu gibi, borsadaki fiyat yükseliş ve düşüşlerinin arkasında da, piyasada oluşan arz talep dengesinin yattığı bilinmelidir.

Diğer yandan piyasadaki arz ve talep koşullarının arkasında da birçok faktör bulunur. Örneğin piyasalar tarafından olumsuz yorumlanabilecek haber akışları kısa vadeli olarak borsadaki düşüşlere sebep olurken, olumlu gelişmeler de borsadaki kısa vadeli yükselişlerin nedeni olabilir.

Borsadaki fiyatların yükseliş ve düşüşünü belirleyen uzun vadeli dinamikler ise daha çok makro ve mikro düzeydeki ekonomik gelişmeler paralelinde gerçekleşir. Örneğin ekonomik büyüme genel olarak bütün şirketler açısından işlerin genişlemesini sağlarken, ekonomideki durgunluklar da faaliyetlerde daralmaya yol açabilir.

Konu şirketler özelinde ele alındığında ise, şirket hisselerinin uzun vadeli fiyat yükseliş ve düşüşlerinde değer temelli etkenlerin ön plana çıkacağı söylenebilir. Buna göre, şirket hisselerinin uzun vadeli fiyat dengelerinin büyük ölçüde; kârlılık, yönetim kalitesi, marka değeri, sahip olunan varlıklar ve büyüme beklentileri gibi değişkenlerle göre şekilleneceği ileri sürülebilir.

Bu bağlamda özellikle piyasada yaşanan artan oynaklık zamanlarında, yeni yatırımcıların “Borsa neden düştü veya borsa neden düşüyor?” ekseninde şekillenen endişeleri söz konusu olabiliyor. Ancak borsada zaman zaman görülebilecek düşüşlerin son derece doğal olduğunu bilmek, bu gibi durumlar karşısında paniğe kapılıp alınacak yanlış aksiyonların önüne geçmek açısından önemlidir.  Çünkü sürekli yükselen bir piyasa söz konusu olamayacağı gibi, aynı zamanda bu durum sağlıklı bir fiyatlama anlamına da gelmeyecektir. Bu yüzden borsadaki düşüşler karşısında paniğe kapılmak yerine, bu gibi düşüşler karşısında nasıl hareket edileceği, yatırımcı tarafından uygulanan yatırım anlayışı çerçevesine uygun olarak önceden makul bir plan dahilinde belirlenmelidir.

Borsa Nasıl Öğrenilir: Borsayı Daha İyi Anlamak için 4 Adım

Günümüzde herhangi bir bilgiye ulaşmanın veya yeni bir beceri kazanmanın birçok yolu vardır; borsayı daha iyi anlamak için ise şu adımları izleyebilirsiniz:

• Ücretsiz Deneyin: Anlatılanların çoğunu unutur, denediklerinizin çoğunu hatırlarsınız. BU yüzden en iyi ve en kalıcı öğrenme metotlarının başında denemek gelir. Borsada nasıl yatırım yapıldığını denemek için ise, kendinize saniyeler içerisinde bir GCM Borsa Deneme Hesabı oluşturabilir ve böylelikle borsada nasıl yatırım yapabileceğinizi 100.000 TL sanal parayla hiç risk almaksızın bizzat deneyerek öğrenebilirsiniz.
• Araştırma Yapın: Facebook’ta geçirdiğiniz vakti, teknoloji şirketlerini incelemeye ayırsaydınız, bugün borsa ilgili bilgi edinme konusunda epey bir yol kat etmiş olabilirdiniz. Doğrusu internette geçirdiğiniz vaktin en azından bir kısmını, internette borsayla ilgili doğru ve güvenilir kaynakları araştırmaya ayırarak, borsa hakkındaki bilgi birikiminize her geçen gün yenisini ekleyebilirsiniz.
• Piyasaları Takip Edin: Yazılı ve görsel basında, farklı kurumlardan konuk alınan birçok piyasa uzmanı hemen her gün piyasaları yorumluyor. “Borsa neden düştü, borsa neden yükseldi ve piyasalar neyi fiyatlıyor, neler bekleniyor?” gibi sorulara cevap aranırken aslında borsanın dinamikleri ve analiz yöntemlerinin uygulamasına dönük olarak da birçok meseleye değinilmiş oluyor. Bu yüzden yalnızca piyasaları takip etmek bile, borsa ile ilgili birçok konuya kendiliğinden aşina olmanızı sağlayabilir.
• GCM Yatırım’ın Ücretsiz Eğitimlerinden Faydalanın: GCM Yatırım internet sitemizin eğitim bölümü, gerek borsanın işleyişi gerekse borsada işlem gören farklı yatırım araçlarının özellikleri hakkında birçok makale içeriyor. Ayrıca GCM Yatırım Youtube kanalında da, hem güncel yorumlamalara ait hem de finansal okuryazarlığı artırmaya yönelik birçok eğitim videosu bulunuyor.

Borsa İşlem Saatleri ve Seanslar

Borsa İstanbul Pay Piyasası tam iş günlerinde haftanın 5 günü açıktır ve işlemler 09.40’da başlayıp 18.10’da son bulur.

Pay piyasasında sürekli işlem yöntemiyle işlem gören hisselerin sürekli müzayede seansı ise 10.00’da başlar ve 18.00’a kadar devam eder. Açılış, kapanış ve sürekli seans sürelerinin işlem saatleri detayları ise şöyledir:

Yarım iş günlerindeki sürekli işlem yöntemi bölümleri ise şu saatlerde yapılır:

*:  Emir toplama süreci, belirtilen saatlerden sonra 30 saniye içerisinde rastlantısal olarak kesilmektedir
(+): İşlemlerin tamamlanmasına bağlı olarak değişebilecek saati ifade eder.