Makro Ekonomik Gelişmeler - 03 Ocak 2025

ABD

Tarım Dışı İstihdam, Ücret Artış Hızı ve İşsizlik

ABD’de Kasım’da tarım dışı istihdam 227 bin artarak, bir önceki ay Boeing grevine ek olarak Milyon ve Helene kasırgalarının yol açtığı olumsuzluklarla karşılaşılan 36 binlik artış ardından toparlanma sağladı. Veri aynı zamanda beklentilerin de üzerinde oluştu.

Ekim’deki düşük istihdam artışında neredeyse tüm kalemlerin etkisi olmuştu. Ancak özellikle imalat, profesyonel & işletme hizmetleri, eğitim ve sağlık hizmetleri, eğlence ve konaklama sert ivme kaybı yaşayan kalemler olarak dikkat çekmişti. Bunlar arasında imalat kalem Kasım ayındaki toparlanma ile sadece Ekim değil, önceki üç aylık düşüş ivmesini de bozdu. Ancak imalat aktivitesinde daralmanın devam ettiği de biliniyor. Profesyonel ve işletme hizmetleri de Ekim’deki gerileme ardından 26 bin istihdam sağlayarak tekrar ivme kazanmıştı.

ABD ekonomisinin büyümesine yönelik pozitif göstergeler, özellikle yeni yıla ilişkin hesaplamaları içeren ve Şubat ayıyla birlikte başlayacak verilerde özellikle Trump yönetimi için önemli hale gelmeye başlayacak. Ancak öncesinde, geçici istihdam kayıplarına neden olan faktörlerin etkinliğini azaltmasıyla tarım dışı istihdam artışının 150 bin üzerinde kalması bekleniyor.

Ortalama saatlik kazançlar aynı dönemde Ekim ayına göre 0,4% artmıştı. Bununla birlikte ortalama saatlik ücret 35,61 dolara çıkmıştı. Piyasa beklentisine kıyasla (0,3%) daha hızlı ücret artışları görülürken, yıllık bazda artış 4% düzeyinde gerçekleşmişti. Bunun için de piyasa beklentisi 3,9% düzeyindeydi. Teori olarak, gelirdeki artışın harcamaya, harcamaların artması ve talepteki canlanma ile birlikte fiyat seviyelerinin desteklenmesi beklenir. Bu nedenle 2% enflasyon hedefinden uzak kalan ücret artış hızları hala sorunlardan biri olarak devam ediyor. Ancak enflasyondaki zayıflamanın da beraberinde ücret artış hızlarını yavaşlatıcı etki oluşturma potansiyeli değerlendiriliyor. Beklentiler ortalama saatlik kazançların aylık 0,3% artacağı, yıllık bazda ise 4%’lük hızını koruyacağı yönünde.

İşsizlik oranı ise iki ay boyunca 4,1%’de kalmasının ardından Kasım’da 4,2%’ye yükselmişti. İşsiz sayısı 161 bin artarak 7 milyon 145 bine yükselmişti. Beklenti Aralık’ta bu oranın korunabileceği yönünde.

ADP Özel Sektör İstihdamı

ADP’nin açıkladığı özel sektör istihdamı Kasım’da 146 bin artış göstermişti. Veri tahminlerin altında kalırken, eğitim ve sağlık hizmetleri 50 bin, ticaret, taşımacılık kalemi 28 bin artış göstererek pozitif yönde en çok katkı sağlayan kalemler olmuştu. 146 binlik artış son üç ayın en düşük verisi olurken, imalat sektörü sadece 6 bin istihdam sağlayabilmişti. Piyasa beklentisi Aralık’ta özel sektör istihdamının 130 bin civarında artış göstereceği yönünde.

Kurum aynı zamanda ücret artışları için de hesaplama yapıyor. Buna göre daha önemli olarak gördüğümüz aynı işte kalanlardaki ücret artış hızı iki yılı aşkın süredir ilk kez ivme kazanarak 4,8% olmuştu. İş değiştirenlerin ücret artış hızı ise 6,7%’den 7,2%’ye yükselmişti. Tarım dışı istihdam verisinde değindiğimiz gibi, teori olarak ücret artış hızlarındaki ivme kazanımı, normal şartlarda harcama eğilimi ve fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturma potansiyeli taşıyor. Veriyle birlikte bu kalemdeki değişimleri de inceleyeceğiz.

JOLTS İş İlanları

ABD’de Ekim ayında toplam açık iş ilanı sayısı 372 bin artışla 7 milyon 744 bine ulaşmış ve piyasa beklentisinin üzerinde oluşmuştu. Profesyonel ve işletme hizmetleri 209 bin, konaklama ve yemek hizmetleri 162 bin ilan artışı ile başı çekmişti. Kamu tarafında ise 26 bin azalma olmuştu. Yüksek faiz ortamıyla birlikte bir süredir iş ilanı sayısının baskılandığını görmüştük. Mart 2022’de 12 milyonun üzerindeki açık iş ilanı sayısı 2023’de 10 milyonun, 2024’te de 9 milyonun altına düşmüştü. Piyasa beklentisi ilan sayısının Kasım ayında sınırlı azalışla 7,7 milyona ulaşabileceği yönünde.

ISM Hizmet PMI

ISM Hizmet PMI, Kasım’da 52,1 seviyesine gerileyerek piyasa beklentilerinin altında bir performansı işaret etmişti. İşletme aktivitesi, yeni siparişler, istihdam Ekim ayına göre daha yavaş bir genişleme göstermişti. Stoklar ve ihracat siparişleri daralma bölgesine girmiş, çıktı fiyatları ise genişleme hızını sınırlı şekilde artırmıştı. İmalat aktivitesinin daraldığı süreçte, hizmet aktivitesinin gücünü koruması ABD büyümesi için önemli görülürken, bir taraftan da enflasyonun soğuması açısından gelişmeler değerlendiriliyor olacak. Piyasa beklentisi ISM Hizmet PMI’ın Aralık ayında 53 puana yükselebileceği yönünde.

Michigan Tüketici Güven Endeksi

Michigan Tüketici Güven Endeksi Aralık ayında 74 puana ulaşarak Nisan ayından bu yana görülen en yüksek seviye olarak kayda geçti. Beklenti endeksi 73,3 puana ulaşırken, mevcut koşulları ölçen endeks 75,1 puan olarak açıklandı. Seçim sonrası daha pozitif bir tablo karşımıza çıkarken, katı şekilde de olsa yavaşlayan enflasyon ile birlikte tüketicilerin daha olumlu bir görüşe ilerlediği görülüyor. Bir yıllık enflasyon beklentileri 2,9%’dan 2,8%’e gerilerken, beş yıl için tahminler 3,1%’den 3%’e gerilemişti.

FOMC Toplantı Tutanakları

Fed, geride bıraktığımız yılın son toplantısında hedef faiz oranını 25 baz puan indirmiş ve yıl içinde toplam üç faiz indirimi gerçekleştirmişti. Paylaşılan projeksiyonlarda ise 2025’te toplamda 50 baz puan indirim öngörülmüş, bu da faiz indirimleri konusunda sanılandan daha sabırlı bir rota izleneceğini göstermişti. Bunu destekler şekilde, 2025 için PCE ve çekirdek PCE enflasyonu tahminleri de yukarı yönlü revize edilmişti. Yeni yıl ile birlikte görece iki şahin üye oy hakkı sahibi olacak. Bunun öncesinde FOMC toplantı tutanaklarında büyük bir sürpriz oluşacağını düşünmüyoruz. Ancak detayları incelemek faydalı olacaktır.

EURO BÖLGESİ

Almanya Enflasyonu

Almanya’da enflasyon Kasım’da yıllık bazda 2%’den 2,2%’ye yükselmiş, aynı süreçte aylık TÜFE -0,2% olarak açıklanmıştı. Hizmet enflasyonu 4% ile katılığı desteklerken, enerji fiyatlarındaki düşüşün de hız kaybettiği görülmüştü. Euro Bölgesi ve Almanya için enflasyon her zamanki gibi kritik göstergelerden biri olurken, aslında bundan büyümeye yönelik ipuçları da çıkarmaya çalışacağız. Piyasa beklentisi yıllık TÜFE’nin 2,4%’e, aylık TÜFE’nin 0,3%’e yükseleceği yönünde.

Euro Bölgesi Enflasyonu

Euro Bölgesi’nde Kasım’da yıllık enflasyon 2%’den 2,2%’ye yükselmişti. Enerji fiyatlarındaki düşüşün sınırlanması bunda etkili olurken, hizmet enflasyonu görece katı kalmayı sürdürmüştü. Aynı dönemde çekirdek enflasyon 2,7% olarak korunmuştu. Bu da çekirdek göstergenin üç aydır aynı düzeyde kaldığını göstermişti. Almanya’ya benzer şekilde, Euro Bölgesi için de enflasyon göstergelerini kritik datalardan biri olarak izleyeceğiz. Ancak bunun bir taraftan da büyüme tahminlerine nasıl yansıyacağını değerlendirmeye çalışacağız.

ÇİN

Aralık Enflasyonu

Çin’de yıllık enflasyon Kasım’da sürpriz şekilde 0,3%’ten 0,2%’ye düşmüş, beklentinin altında bir performans ortaya koymuştu. Bu oran aynı zamanda Haziran’dan bu yana görülen en düşük enflasyon olarak kayda geçmişti. Ülkede son dönemde açıklanan teşviklere rağmen enflasyonun zayıf seyri endişe oluşturuyor. Gıda fiyatlarında zayıflık sürerken, ulaşım harcamalarındaki düşüş de hız kazanmıştı. Piyasa beklentisi TÜFE’nin Kasım’da 0,2%’den 0,1%’e yavaşlayabileceği yönünde. Aynı dönemde ÜFE’nin -2,5%’ten -2,4%’e ulaşması bekleniyor.